خانه علاقبند در خیابان فاضل نراقی، بن
بست بهشتی شهر کاشان استان اصفهان قرار گرفته. مجموعه موجود قسمت باقیمانده از یک خانه
کامل و متشکل از سه مجموعه فضایی مختلف در سه جبهه شرق، شمال و جنوب است.
بخش اصلی خانه علاقبند در جبهه شرقی قرار
گرفته و دارای یک مهتابی، یک تالار و دو حیاط خلوت با اتاق ها و پستوهای مجاور آنهاست.
فضای مهتابی در میانه نمای این جبهه با کفش کن های طرفین خود ترکیب زیبایی پدید آورده
و دو ستون در انتهای آن، ایوان کم عمقی را ساخته اند که قوس اصلی آن اندکی از خط آسمان
نما بیرون زده است و فضای تالار در پشت این ایوان قرار دارد. در انتهای تالار نیز وجود
دو ستون، صورتی از شاه نشین را پدید آورده. دو حیاط خلوت به شکل هشت ضلعی در طرفین
تالار قرار گرفته اند اما جالب اینکه تنها به یکی از آنها مرتبط است. در جبهه غربی
هر یک از این حیاط خلوت ها یک اتاق وجود دارد که از غرب به حیاط اصلی و از سوی دیگر
به مهتابی این جبهه گشوده می شوند. هر یک از اتاق ها به نوبه خود به اتاق دیگری که
در کنج حیاط قرار گرفته، مربوط می شوند. در جبهه مقابل به تالار هر حیاط خلوت، یک اتاق
سه دری و در جبهه شرقی آنها نیز طاق نماهائی قرار دارند که هندسه نماهای حیاط را کامل
می کنند. به طور کلی ترکیب فضائی در این جبهه خانه ترکیب پیچیده و جالبی است، به خصوص
اینکه یک ورودی خانه نیز از بیرون به حیاط خلوت شمالی باز می شود.
بخش شمالی خانه بسیار کوچکتر از بخش اصلی
می باشد و از یک اتاق با پستوی پشت آن، پلکان منتهی به پشت بام و یک فضای هشتی مانند
در میانه راه پله ها که اتصال بخش شمالی و شرقی خانه را برقرار می کند و همچنین یک
مهتابی با دیواره های طاق نماسازی شده تشکیل شده است. ورودی اصلی خانه نیز در کنار
همین مهتابی قرار دارد. به نظر می رسد که در هنگام سلامت بنا، مهتابی مذکور در میانه
نمای این جبهه قرار داشته است.
در بخش جنوبی مجموعه دو اتاق تو در تو قرار
دارد که با یک راهرو به بخش شرقی و حیاط خلوت جنوبی متصل می شوند. در این جبهه نیز
مهتابی دیگری قرار دارد که قرینه مهتابی جبهه روبرو می باشد.
در جبهه شرقی بنا نیز سرداب بزرگ خانه قرار
دارد و ورود به آن توسط سه ردیف پله از میانه و دو طرف این جبهه صورت می گیرد. سرداب
از دو فضای اصلی و چند حجره تشکیل شده و در بعضی زوایا دارای نورگیرهایی مشبک به سوی
حیاط می باشد.
چنانکه اشاره شد بنا دارای دو ورودی اصلی
است. ورودی واقع در شمال شرقی مجموعه؛ که دارای یک هشتی با طاقچه های قوسی شکل می باشد
و توسط راهروئی به حیاط خلوت شمالی راه می یابد. ورودی دیگر که در جبهه شمالی ساخته
شده نیز؛ شامل هشتی و راهرو است و به حیاط اصلی منتهی می شود. همچنین باغچه های منظمی
در چهارسوی حوضی مستطیل شکل، در حیاط خانه خودنمائی می کنند که بخشی از دو باغچه غربی
از میان رفته.
دیدگاه دیگران (بدون دیدگاه)...
Leave a reply