سالن اجتماعات و نمازخانه ی کریسگی ـ ارو سارینن

معمار فنلاندی می گفت اصول معماری میس وان در روهه، بیش از فرم های معماری اش، بیش ترین تاثیر را بر ایده هایی که او در مورد این دو ساختمان داشت باقی گذاشتند. وضوح ساختار محمل یادوارگی بنا در عصر معماری مدرنیستی بود. اگر برای میس وان در روهه معماری عبارت بود از سازه، ارو سارینن مفصل بندی و بیان سازه را به فراسوی مرزهای چارچوب فولادی محض و انتزاعی انتقال داد. گام هایی که در این راستا برداشته شدند وقتی با گام های بعدی وی مقایسه شوند همگی آزمایشی به نظر می رسند. در بررسی مجدد گنبد سالن اجتماعات، او خود به این نکته آگاه شد که نتیجه ی نهایی فقط تا حدی رضایتبخش به نظر می رسد. "در بررسی مجدد باید از این ساختمان انتقاد کرد، که بیشتر به بادکنکی می ماند که تا نصفه باد شده باشد." و در مقاله ای دیگر چنین می افزاید: "حالا من اینطور احساس می کنم که شکل ساختمان بیش از اندازه محصور است."

پلان سالن اجتماعات با گنجایش 1238 نفرعبارت است از یک مثلث متساوی الاضلاع که با قطاعی یک هشتمی از یک کره ی بتنی پوشانده شده که کل مراحل "عملیاتی" تکوین اش – به قول الیل سارینن – عبارت بود از برش یک توپ لاستیکی تو خالی. گنبد در سه نقطه که 50 متر از یکدیگر فاصله دارند و ضخامت آن ها در نقطه ی اوج فقط چند سانتی متر است، با زمین مماس می شود. بخش مربوط به صندلی های مخاطبان " اساسا به شکل یک گنبد معکوس است. ساختمان مانند یک صدف دو کفه ای، از دو نیمه تشکیل شده است.

با هر دو ساختمان به شیوه های مختلف برخورد شد. سارینن برخی از انتقادات را مورد قبول قرار داد و برخی از اشتباهات ساختمان را در انظار عموم پذیرفت. یکی از وجوه انتقاد فقدان تناسبات و مقیاسات در بناها بود. تلاش دقیق سارینن در رها ساختن خلوص فرم آن ها به حال خود و به حداقل رساندن تعداد روزنه ها پیامی مضاعف اما مشابه برای بازدیدکنندگان و منتقدان درباره ی مقیاس واقعی شان به همراه داشت. شکایت دیگر، به زمینی – و نه آسمانی و قدسانی – بودن شکل بناها مربوط می شد. سارینن، به خصوص برای سالن اجتماعات، سیلوئت بسیار دینامیکی را در نظر گرفته بود که از زمین سر بر می آورد و بعد از آن با ظرافت دوباره به پایین می رسید. به رغم نیت قبلی او در طراحی، نتیجه ی نهایی بیشتر به صورت فرمی ایستا درآمد، تا یک ژست دینامیک. سرانجام، ایراد گرفتند که هر دو ساختمان بیش از اندازه محصورند، یعنی دلباز نیستند و جز تضاد هیچ نسبتی با محیط پیرامونشان برقرار نمی سازند.