مقبره میر رضی آرتیمانی
.jpg)
به گزارش ارگان معماری:میر رضی الدین آرتیمانی مشهور به میر محمد و متخلص به رضی، از شاعران و عارفان مشهور دوران صفویه است. وی در سال 978 ه.ق در روستای آرتیمان، سه کیلومتری از توابع تویسرکان، شهر همدان بدنیا آمد.
.jpg)
پس از ایام کودکی، در حوالی سال هزار هجری قمری به همدان و اصفهان که در آن زمان مجمع علم و ارباب هنر بوده سفر می کند. سرانجام به همدان رفت و در آن جا مشغول تحصیل شد و از شاگردان میر مرشد بروجردی گردید. رضی به علت شایستگی که داشت زود مورد توجه شاه عباس که معاصر وی بود قرار گرفت و در جمع منشیان و میرزایان شاه درآمد. کلمه ی “میر” از آن جهت به رضی اطلاق شده است که مدتی جزء میرزایان بوده است. رضی مدتی بعد داماد خاندان صفوی شد. ثمره این ازدواج ابراهیم ادهم است که فرزند ارشد اوست. وی نیز دارای مقامات علمی و ادبی و عرفانی بوده است.
.jpg)
پس از ایام کودکی، در حوالی سال هزار هجری قمری به همدان و اصفهان که در آن زمان مجمع علم و ارباب هنر بوده سفر می کند. سرانجام به همدان رفت و در آن جا مشغول تحصیل شد و از شاگردان میر مرشد بروجردی گردید. رضی به علت شایستگی که داشت زود مورد توجه شاه عباس که معاصر وی بود قرار گرفت و در جمع منشیان و میرزایان شاه درآمد. کلمه ی “میر” از آن جهت به رضی اطلاق شده است که مدتی جزء میرزایان بوده است. رضی مدتی بعد داماد خاندان صفوی شد. ثمره این ازدواج ابراهیم ادهم است که فرزند ارشد اوست. وی نیز دارای مقامات علمی و ادبی و عرفانی بوده است.
.jpg)
رضی پس از گذران سالیانی از عمر شریف خود، به زادگاهش آرتیمان بازگشت و سر انجام در سال 1037 ه.ق دیده از جهان فروبست. پیکر این عافر و شاعر بزرگ در تپه های زیبا موسوم به “همینه” در شمال شرقی تویسرکان به خاک سپرده شده است. آرامگاه قبلی وی بر اثر گذشت زمان به صورت مخروبه درآمد. در سال 1354 توسط انجمن آثار ملی (میراث فرهنگی) این بنا بر اساس اصول معماری ایرانی شروع به بازسازی شد و در سال 1356 کار مرمت به اتمام رسید.
این بنا مشتمل از بنای آجری و چهار وجهی بوده و در قسمتهای مختلف بنا از چهار ضلعی و مربع استفاده شده. طراح این بنا مهندس جودت و معمار آن حاج هادی کهزادی اهل و ساکن تویسرکان می باشند. این بنا در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است و زیر نظر سازمان میراث فرهنگی نگهداری و حفاظت می شود.
.jpg)
ابعاد بنا 10 در 10 و با ارتفاع 6 متر می باشد و بنای اصلی آرامگاه به شكل چهار وجهی با ضلع مساوی (حدود شش متر) احداث شده. همچنین بخش داخلی آرامگاه دارای تزئینت ساده و آجری است که مزار میر رضی با لوحی فلزی حاوی شرح حالش در وسط آن قرار دارد. نمای قبر با ارتفاعی در حدود 40 سانتی متر كرسی چین و در كادری مربع الاضلاع ساخته شده. سقف آرامگاه نیز با شیوه ای بدیع ساخته شده بدین نحو که چهار ردیف دیواره آجری در قالب کادری مربع و میان تهی بصورت متقاطع بر روی هم قرار گرفته و مساحت هر یک از مربع ها از پایین به بالا نصف می شود.
.jpg)
نمای خارجی بنا از هر چهار طرف به صورت سه دهنه طاق نما با بافت آجری ساده جلب نظر می كند و در مجاورت هر یك از دیوارهای بنای اصلی آرامگاه چهار ترك یا دیواره آجری به شكل ستون ساخته شده است. این دیواره های ستون مانند در قسمت فوقانی به وسیله طاق آجری جناقی شكل به هم متصل شده اند و نمای خارجی آرامگاه از هر طرف به شكل یكسان و به صورت سه طاق نمای زیبای كشیده و باریك دارای تركیب هماهنگ و یكدست بوده كه جلوه عارفانه ای به آرامگاه داده است.
این بنا دارای چهار ورودی منقش به كاشی كاری جالب به سبك سنتی با كاشی هایی به رنگ سبز، آبی، فیروزه ای، سفید و سرمه ای با ارتفاعی حدود دو متر است. در وسط متن كاشی كاری ورودی های شمالی و جنوبی در كادری ترنج مانند با رنگ سفید “آرامگاه آرتیمانی” نوشته شده است.
