باغ تاریخی دولت آباد یزد
یکی از باغهای معروف ایرانی که به دوره زندیه بر می گردد و یکی از بنیاد ها و آبادانی های محمد تقی خان مشهور به خان بزرگ سرسلسله خاندان خوانین یزد که مرد مقتدر عصر خویش به شمار می رود باغ دولت آباد یزد می باشد که به عنوان محل اقامت حاکم وقت و مقر حکومتی وی بوده و در سال ۱۱۶۰ هجری قمری بنا گردیده است. خان مذکور ابتدا قناتی به نام دولت آباد ایجاد کرد که ده فرسنگ دونباله آن بود. سپس از آب آن قنات باغ دولت آباد را به وجود آورد و در باغ مذکور چند دست عمارت (جز اصطبل و خانه خدم و حشم ) حوض ها و جدول های آب متعدد بنا کرد
ساختمانهای متعددی در باغ دولت آباد یزد قرار دارند که شامل عمارت هشتی و بادگیر، عمارت سردر جنوبی، شترخان و اصطبلها، عمارت حرم سرا، عمارت بهشت آیین، عمارت تالار آینه، عمارت تهرانی، عمارت سردر اصلی، آب انبار، آشپزخانه و اتاقهای خدمه می شوند . از بین ساختمان های موجود در باغ دولت آباد یزد بادگیر این باغ با ارتفاع ۳۳ متر و به همراه عمارت هشتی مهمترین بخش باغ به شمار میروند
معمار بنای عمارت باغ دولت آباد یزد استاد علی اکبر آخوندی می باشد که این باغ بر اساس طرح باغهای ایرانی قناتی بسیار زیبا دارد . از جزئیات تزئینی بکار رفته در معماری عمارت باغ دولت آباد یزد می توان به بناهای این باغ دارای تزئینات بسیار زیبایی از قبیل آجر کاری و کاربندی و یزدی بندی های زیبا در سقف عمارت اندرونی اشاره کرد که این آثار با سیم گل و دمگیری گچی به طرزی بسیار ماهرانه بوسیله استاد حاجی علی اكبر آخوند اجرا شده است
عمده‌ترین درختان باغ دولت آباد را سرو و كاج تشكیل می‌دهد که با وجود امتداد شب باغ از شرق به غرب آبیاری درختان باغ با این شیب بندی تامین می شده است
باغ دولت آباد یزد از نمونه باغ های بزرگ ایران و در ردیف باغ فین کاشان و باغ شاهزاده ماهان است و این باغ پس از وفات محمد تقی خان رو به ویرانی رفت و گرچه در دوره های بعد بارها مورد مرمت قرار گرفته است اما هیچگاه به روزگاران آبادانی و دلگشایی عهد خان بزرگ محمد تقی خان باز نگشت
