آرامگاه عطار نیشابوری
شهرستان نیشابور از شهرهای مهم استان خراسان رضوی پس از مشهد مقدس در شرق ایران است که در دامنه کوه بینالود قرار گرفته است. این شهر از مهم‌ترین مراکز فرهنگی، جمعیتی، گردشگری، صنعتی و تاریخی شمال شرق ایران است و به عنوان یکی از نمادهای تاریخ و فرهنگ ایران مطرح می باشد. این شهر در دوره ساسانیان، در حدود دهه‌های میانیِ سده‌یِ سومِ میلادی به فرمان شاپور اول تأسیس شد. در دوران پس ازاسلام یکی از بزرگترین مراکز و موطن بسیاری از دانشمندان، شاعران، صوفیان و دیگر بزرگان بوده است.
.jpg)
عطار نیشابوری
عطار نیشاپوری از شعرا و نویسندگان قرن ششم هجری قمری است. نام اصلی وی “فریدالدین ابوحامد” بوده است و اطلاع دقیقی از سال تولد او در دست نیست و تاریخ ولادتش را از سال ۵۱۳ هجری قمری تا ۵۳۷ هجری قمری دانسته‌اند. عطار در روستای “کدکن” که یکی از روستاهای نیشابور بود، به دنیا آمد و از دوران کودکی او جزئیات خاصی موجود نیست. پدر عطار به شغل عطاری (دارو فروشی) مشغول بوده و “فریدالدین” هم پس از مرگ پدرش به همین شغل روی آورد.
.jpg)
موقعیت جغرافیایی
مقبره عطار در جنوب شرقی نیشابور در فاصله 5/6 کیلومتری در مسیر جاده نیشابور به مشهد طرف شرق و نزدیک به آرامگاه کمال‌الملک قرار دارد. فاصله شهر تا خیام ۵ کیلومتر ( از فلکه خیام تا آرامگاه خیام ) و از خیام که به طرف غرب نیشابور حرکت می‌کنیم، به فاصله یک کیلومتر و نیم به مقبره کمال‌الملک و آرامگاه عطار که در یک محوطه است، می‌رسیم. بنابراین عطار به شهر نیشابور نزدیک‌تر است و چون باید از راه خیام به آن رسید، اندکی دورتر می‌شود. مکانی که روزگاری ارگ شهر بود و سنگی ستون وار سینه شاعر و عارف وارسته را که گنجینه محبت و رضاست می‌فشارد. این ستون سنگی که بالای سر شاعر نصب شده، قبلا در دیواری آجری قرار داشته که آن دیوار امروزه بر چیده شده است.
آرامگاه عطار ابتدا بنايی مختصر و محقر بود و در اواخر دوران تيموريان رو به ويرانی گذاشته بود تا اينكه امير علي‌شير نوايی وزير نيكوكار سلطان حسين بايقرا در سده نهم هجری عمارتی دلگشا بر آرامگاه عطار بنا كرد. در اواخر دوران محمدعلی شاه قاجار نيرالدوله والی خراسان كه عازم مشهد بود، دستور داد بقعه‌ای بر مزار عطار بنا كنند. ولی اين دستور به دليل نابسامانی اوضاع و بازگشت نيرالدوله به تهران ناتمام ماند و ظاهراً همان بنای قبلی بر آرامگاه عطار باقی ماند.
.jpg)
بنای کنونی آرامگاه دارای هشت ضلع و گنبدی کاشیکاری شده و چهار در ورودی است. در نمای بیرونی آن چهار غرفه کاشیکاری شده تعبیه شده است و در وسط بقعه، قبر عطار و یک ستون هشت ترکی به ارتفاع ۳ متر وجود دارد.
.jpg)
کاشیکاری‌های گنبد عطار مزین به گل و بوته و نقوش هندسی و کتیبه کوفی و معلقی به رنگ‌های سبز، زرد، لاجوردی و سفيد می‌باشد. بر بدنه خارجی این بنا چهار ایوان ورودی ایجاد شده است.
.jpg)
سنگ مزار عطار از نوع افراشته سیاه رنگی است که روی آن اشعاری به خط ثلث نوشته شده است. رويه ديوارها در داخل گچ اندود و چند بيت شعر كه روی گچ نوشته شده زير گنبد را زينت داده‌اند.
.jpg)
بقعه آرامگاه عطار آجری و ساده و فرسوده بود تا اينكه در سال ۱۳۱۴ انجمن آثار ملی در روند بازسازی اقدام به کاشیکاری و مرمت تزئینات آرامگاه نمود و محوطه‌ای زیبا در کنار بقعه سازماندهی کرد تا این فضای سبز بتواند حال و هوایی در شان او و کمال‌المک نقاش مشهور ایرانی بیافریند. آرامگاه کمال‌المک که توسط استاد هوشنگ سیحون طراحی شده در فاصله کمی از این بنا در همین محوطه قراردارد. طراحی این بنا در هماهنگی با آرامگاه عطار نیشابوری نقش مهمی در تاکید بر ارزش‌های فرهنگ ایرانی در این مکان داشته است.
.jpg)
فضای داخلی آرامگاه نیز هست ضلعی است. سنگ مزار عطار از نوع افراشته سیاه رنگی است که بر روی آن اشعاری به خط ثلث نوشته شده است. رويه ديوارها در داخل گچ اندود و چند بيت شعر كه بر روی گچ نوشته شده زير گنبد را زينت داده‌اند.
.jpg)
یکی از شرکت های معماری داخلی و دکوراتور ها در اهالی فن چیدانه پروژه خانه ای در کیش با زیبایی های معماری ایرانی را با الهام از بناهای تاریخی ارزشمند ایرانی طراحی و اجرا کرده است.با وجودی كه در طول زمان تغيير و تحول زيادی در آرامگاه عطار رخ داده، اين بنا اصالت خود را به لحاظ سبك معماری حفظ كرده و به صورت يك اثر زيبای معماری ايرانی ـ اسلامی بر جای مانده است.
.jpg)
