عده ای مدفون این بقعه را محمد رضا بن زید بن امام حسن مجتبی(ع) دانسته و گفته اند که او در خدمت امام زین العابدین(ع) به سر می برد و سپس به قلاع سمیرم و قمشه مهاجرت کرد. در جایی دیگر آمده است که؛ این امام زاده فرزند امام موسی بن جعفر(ع)، بوده که به دستور برادر خود، امام رضا(ع)، برای ارشاد مردم به دیار قمشه رهسپار و در آنجا به دستور حکمران اصفهان شهید شد و سر او را به اصفهان فرستادند. او می افزاید که سر امام زاده شهرضا در اصفهان مدفون است.

زمانی که ندای اسلام از زبان مبارک حضرت محمد صلی الله علیه و آله دل های مشرکان مکه را لرزاند، کوته بینان و کوچک اندیشانشان به هر سلاحی متوسل شدند تا چراغی که به لطف الهی در آن تاریکی برافروخته شده بود را خاموش کنند، غافل از این که نور اسلام نوری است الهی که با خدعه های کودکانه خاموش شدنی نیست. امروز هزار و چهارصد سال از آن روزگار گذشته و اکنون سلاله پاک حضرت محمد (ص) از نسل زهرا اطهر سلام الله علیها، با عزت و احترام در میان ما هستند و برخی شان علاوه بر اینکه قبله آمال گردیده اند در لباس علمای دین و دنیا ستاره هایی درخشان بر آسمان ایران عزیز هستند.

در این میان دیار شهرضا مفتخر به میزبانی یکی از فرزندان گرامی رسول مکرم اسلام صلی الله علیه و آله می باشد. مردمی محب اهل بیت، که سال هاست و نسل هاست در کنارشان زیسته اند و حاجاتشان را بر او عرضه کرده و گرفته اند و در پایان عزیزانشان که پیمانه عمر را پر کرده اند در جوارش مدفون ساخته اند و شهدایشان را هم با عزت و افتخار مقابل بقعه اش به خاک سپرده اند.

مردم معتقد و مؤمن قمشه دیروز و شهرضای امروز روحشان را در مقدم همین امام زاده بزرگوار جلا می دهند. به زیارتش می روند و در زمان عزای حضرت امام حسین علیه السلام، پیاده و سینه زنان به حرم و حریمش پای می گذارند. لحظه های تحویل سال را سال های سال است در جوارش به انتظار می نشینند تا سال نو را در یک مکان عزیز و متبرک آغاز کنند. علمایشان را هم که صالحان امت هستند در جوارش به خاک سپرده‌اند تا عزت این بقعه دو چندان باشد.

دانشمند فرزانه مرحوم الهی قمشه ای، گوشه ای از ارادت خود را به این مکان مقدس در دو بیت زیبای زیر بیان فرموده اند:

به وجد آید در آن صحن مطهر

سال هاست که مردم شهرضا انس و الفتی با امامزاده شاهرضا دارند. مردم این شهر با افتخار خود را میزبان حضرت شاهرضا علیه السلام دانسته که نشانه های ارداتشان به مهمان در گفتار و کردارشان همواره نمود دارد. مردم این دیار از دیر باز شیعه مذهب بوده و اعتقاد راسخ به خاندان اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام دارند و از گذشتگان خود راه و رسم موقوفات و نذورات را برای این مهمان عزیز آموخته اند. و اگر وجه تسمیه نام شهرضا از ایشان سؤال شود، اکثریت وجود آستانه متبرک امام زاده شاهرضا علیه السلام را سبب می دانند که جز این هم نیست.

امروزه در آستانه مبارکه لوحی موجود است مربوط به سال 705 هجری قمری که ماجرای شهادت حضرت شاهرضا علیه السلام در آن روایت شده و شخصیت ایشان را روایت کرده اند: "از سید مرتضی در کتاب جامع النسب و نیز به روایت حسن زاهد گیلانی که از حواشی الرجال کتاب حل الاشکال شیخ اجل عبدالصمد نقل کرده شاهرضا فرزند امام موسی بن جعفر علیهما السلام است که به امر برادر خود امام رضا علیه السلام برای ارشاد مردم این حدود به دیار اصفهان «قمشه» رهسپار و به دست اهل بغی و ظلمه در دامنه کوهی که فعلاً به نام کوه شاهرضا خوانده می شود شهید گردید." در ابتدای لوح عبارت "به خط الضعیف امید به رحمت یزدانی حسن زاهد گیلانی غفرالله ذنوبه" به چشم می خورد و متن لوح به عربی بوده که در مورد شخصت حضرت شاهرضا علیه السلام در زهد و تقوا مطالبی را می توان استفاده کرد: "گفته شده شاهرضا علیه السلام صاحب علم و عمل و فقیه زاهد و عابد، عین ثقه و محل اعتماد پدر و برادرش علیهما السلام بوده. از سوی برادرش و همراه دیگر برادران از طوس به اصفهان فرستاده شد تا احکام و مسائل دینی را تعلیم دهند. در اصفهان ماند تا این که برادرش در طوس به شهادت رسید. حضرت شاهرضا علیه السلام در اصفهان برای فرار از اهل ظلم به سوی فارس حرکت نمود تا برادرش احمدرضا شاهچراغ علیه السلام را ملاقات کند. پس توسط اهل بغی در قمشه به شهادت رسید و جسدش را در زمین کنار کوهستان که محل شهادتش بود رها کردند. مردم روستا پیکرش را در همان محل شهادت، در زمینی پای کوهستان به خاک سپردند و هنگام حفر قبر چشمه آبی جاری شد."

این لوح روشنگر چندین مسأله است. اول این که نسب حضرت شاهرضا علیه السلام به امام موسی کاظم علیه السلام می رسد و از فرزندان بلا فصل این امام همام است. دوم ضمن این که از فرزندان بلا فصل ائمه علیهم السلام می باشد شخصیتی عالم و زاهد و صاحب علم و عمل و مورد وثوق پدر و برادر علیهما السلام بوده اند. سوم مسیر حرکتشان از طوس به اصفهان آن هم به امر براد می باشد. چهارم شخصیت ایشان است که تا چه اندازه برای حکام جور خطرناک بوده که به تعقیب ایشان پرداخته و باید سر مبارکش در معرض دید عامل ظلم قرار می گرفته.

در رابطه با سر مبارک حضرت شاهرضا علیه السلام باید گفت پس از به شهادت رساندن آن بزرگوار سر را به اصفهان حمل کرده و امروز در محل دروازه طوقچی اصفهان زیارتگاه شیفتگان خاندان رسالت است. این محل امروزه دارای گنبد و بارگاهی است و در میان مردم به "حرم رأس الرضا" مشهور است. در نزدیکی حرم مضجع نورانی عالم و فقیه اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام حضرت صاحب بن عباد علیه الرحمه قرار دارد و در جوار بقعه رأس الرضا آرامگاه شاعر دلباخته اهل بیت علیهم السلام مرحوم صغیر اصفهانی می باشد که در زمان حیات با هزینه شخصی خود و جمعی از خیرین به مرمت بنای حرم رأس الرضا مبادرت ورزیده است.

محلی که امروزه مدفن حضرت شاهرضا علیه السلام است طبق اسناد به دست آمده، سابق بر آن هم به عنوان قبرستان استفاده می شده. استاد مسیح الله جمالی در تاریخ شهرضا از دیواری سخن به میان آورده اند که مورد استفاده آن دفن اموات بوده به سبک زرتشتیان. این دیوار چنین توصیف شده: "دیوار قطوری است از گل که در گورستان کهنه امام زاده شاهرضا در دامنه کوه سفیدی در مغرب شهرضا موجود است که راه پشت دیوار به راه گبری معروف است. این می رساند که قسمت غرب گورستان و پشت دیوار گلی محلی بوده جهت این که مردگان در آن گذارده شوند." و در سند دیگری در همان کتاب آورده اند: "از جمله سند روشن و زنده سنگ قبور قبرستان شاهرضا است که از سال 95 هجری قمری موجود است."

این بنا در سال 1360 به همت حاج سید اسماعیل میربد شهرضایی تعمیر و تجدید بنا شده است. در کتیبه های گنبد و ایوان، نام استاد علی اصغر اصفهانی و استاد عبدالرحیم آمده و در داخل پشت بغل کاشی کاری ایوان بقعه، نام سهام الملک ثبت است. بر طبق کتیبه های موجود، بانی نقره کاری ضریح نقره مرقد و آینه کاری داخل گنبدخانه در زمان ناصرالدین شاه بانو عظمی، همسر ظل السلطان بوده است. در کتیبه روی ضریح، نام حسن حسینی نیز دیده می شود. نام صارم الدوله، واقف درهای چوبی و استاد باقر نجار، سازنده آنها، در کتیبه های منظوم کنده کاری شده بر آنها آمده است.

این بنا از آثار دوره صفویان است که در گذر زمان، تعمیرات و تغییراتی در آن صورت گرفته است. کتیبه های فعلی بقعه حاکی از اقدامات مرمتی و تزیینی در قرون سیزدهم و چهاردهم هجری قمری است. در دوره اخیر، تالاری بزرگ در شمال غربی بنا احداث و دو اتاق مجاور آن تعمیر شده است. تعویض و تعمیر آینه کاری داخل گنبدخانه و احداث شانزده اتاق در جانب غربی بنا و کتابخانه ای در شمال غربی صحن از دیگر اقدامات این دوره است.

بقعه ای که در زمان شاه اسماعیل صفوی ساخته اند زمانی بوده که روستای قمشه هم موجود بوده است. چشمه آبی هم که در زمان حفر قبر جاری می شود در حوضی مقابل بقعه می ریخته و از آن حوض زمین های اطراف سیراب می شده و محصولاتی به دست می آمده. این چشمه در میان اهالی به "دلدل" مشهور بود و از دو شاخه جاری بوده. سال های قبل چشمه خشک شد و هنگام تعمیرات و ساخت صحن ها چشمه مسدود گردید. بارگاهی که در زمان شاه اول صفوی ساخته می شود اتاقکی بوده روی قبر با چهار ورودی از چهار جهت و گنبدی شبیه گنبد مسجد جامع اصفهان. نقش و نگارهای اسلیمی گنبد با زمینه فیروزه ای و کاشی های لاجوردی منقش به آیات قرآن تزئینات گنبد بوده اما درون اتاقک دیوارهایی بوده ساده و بدون تزئینات. در این زمان در قسمت غربی بارگاه نیز صحن کوچکی ساخته بودند که در دوره های بعد توسعه می یابد. همچنین سنگ آب زیبایی شبیه سنگ آب مسجد جامع اصفهان در صحن قرار داده اند که امروز نیز سنگ آب موجود است.

در زمان زندیه از جانب مغرب صحن دیگری به بارگاه اضافه شد و از جانب شمال در زمان قاجاریه صحن گسترش می یابد. حوضی نیز در همان صحن ساخته می شود که آب چشمه از دو شاخه درون آن ریخته و کنار حوض درختان بسیاری بوده که چشم رهگذران را خیره می کرده طوری که در نوشته های سیاحان داخلی و خارجی می توان توصیف این بنا را مطالعه کرد.

آئینه کاری داخل حرم مربوط به دوران قاجاریه می باشد و بانی تزئینات داخلی حرم "بانوی عظمی" دختر ناصرالدین شاه قاجار است و دو در خاتم کاری نفیس در ورودی رواق ها نصب شده که به دستور قهرمان میرزا صارم الدوله ساخته شده است و هر دو در موزه آستانه مقدسه در معرض دید عموم واقع شده. همچنین توسط بانوی عظمی گنبد امامزاده مرمت گردیده و ضریح نقره بر روی قبر قرار داده می شود. در سال های اخیر گنبد دچار آسیب می شود و رفته رفته به جای آن گنبد فعلی را می نشانند.

بقعه حضرت شاهرضا علیه السلام چون بر سر راه اصفهان به شیراز واقع است مسیری پر تردد، برای تاجران، نظامیان و سیاحان بوده. از این رو در پی سیاست گسترش راه ها و امنیت تجارت، شاه عباس اول صفوی اقدام به ساخت کاروانسراهایی در کنار جاده ها می کند. در این بین یک کاروانسرای شاه عباسی نصیب شاهرضا شده که در قسمت شمالی حرم واقع گردیده. از چهار طرف حجراتی دارد و سابقا آخور چهارپایان در قسمت غربی کاروانسرا قرار داشته. حوض کوچکی نیز وسط کاروانسرا ساخته بودند که آب از همان چشمه دلدل می گرفته. کاروانسرا توسط ملک التجار اصفهانی خریداری شده و امروز به کاروانسرای ملک مشهور است. کاروانسرا در حال حاضر به صورت هتلی مجلل در آمده که محل استراحت مسافرین می باشد.

سمت غرب حرم و جایی که صحن کوچک دوران اولین شاه صفوی قرار داشته در زمان ناصرالدین شاه قاجار مسجدی بنا می شود به همت مجتهد وقت قمشه حاج ملا مهدی امام جمعه با ستون های سنگی و آجری، که امروزه در آن اقامه جماعت می شود.

در ادامه لازم است یادی از علمای بزرگی که در صحن امامزاده مدفون هستند نماییم. شهرضا یا همان قمشه قدیم از زمان های دور خاستگاه علمای بزرگی بوده و امروز نیز هست. بزرگانی که امروز در صحن علمای آستانه متبرکه مدفون هستند کسانی اند که روزگار را در موطن خود گذرانده و قید شهرت و نام آوری را زده اند تا خدمتی به مردم زاد بوم خود کنند و این درجه بالای اخلاص این بزرگان است. به جز زیارت امامزاده واجب التعظیم، زیارت قبور شهدا و علما، صفای روحی مضاعف به زائر خواهد داد. در این مختصر تنها می توان به بزرگانی چون: مرحوم الهی قمشه ای، حکیم اسدالله قمشه ای، حکیم آقا محمدرضا قمشه ای، حکیم ملا مصطفی قمشه ای، حکیم نصرالله قمشه ای، مرحوم میرزا محمد علی خلیفه سلطانی، مرحوم شیخ محمد علی زاهد، آیت الله حکیم ملا محمدهادی فرزانه، آیت الله شیخ محمدرضا مهدوی، سردار شهید حاج محمد ابراهیم همت و... اشاره نمود.