فضاهای فرعی

فضاي لازم براي كارمندان

ارگان معماری می نویسد: در هتل‌هاي بزرگ براي يك سوم كاركنان محوطه مجهزبه آشپزخانه تهيه مي‌شود. كاركنان بايد بدون عبورا ز آشپزخانه بايد به محوطه دسترسي داشته باشند. اتاق غذا خوري ويژه كارمندان عالي نيزممكن است ضرورت پيداكنددر هتل‌هاي كوچك، كارمندان عالي از رستوران وكارمندان ساده از محوطه غذاخوري، از طريق آشپزخانه اصلي سرويس شود. براي كاركنا ن توالت هايي بايد ساخته شود.



كمد لباس كارمندان

براي هركارمند يك كمد باارتفاع كامل بايد تهيه شود؛ فضاي لازم بدونه در نظر گرفتن فضای مربوط به هرنیمکت مربوط به هرنفر 36/0 متر مربع در نظر گرفته مي‌شود: در مورد بعضی از کارمندان رده پایین ممکن است از کمدهایی بانصف ارتفاع استفاده شود. تعداد کارکنان زن ومرد را مساوی در نظر بگیرید، مگرا ینکه اطلاعاتی برخلاف آن قبلاً داده شود. فضای خوابگاه کارکنان بستگی به موقعیت وسیاست مدیردارد. ممکن است شخص مدیر یک آپارتمان لازم باشد.


فضاهای ورزشی

استخر سر پوشیده

محل تعویض لباس یا رختکن لازم است از سالن قابل دسترسی بوده ورختکن مردانه جدا از زنانه باشدونباید در محوطه استخر باشد. به از ای هر 15/1-1 متر مربع از مساحت استخر 1واحد رختکن لازم است.

1. قسمت پیش تطهیر: از پشت مسیری است تا محل دوش ها وبراي هر 8 رختکن یک دوش ساخته مي‌شود، مساحت لازم براي هردوش معادل 51/2-25/1مترمربع است.

2. توالت ها: 1توالت براي هر20-15 نفرمرد و1توالت براي هر20-15 نفر زن.

3. استخر: عرض وطول استخر متفاوت مي‌باشد. عمق استخرهای غیر شنا 500الی 900میلی متر، استخرهای شنا 3500میلی متر -1250 میلی مترواستخرهاي آموزشی 900الی 500میلی متر است.

4. کیفیت سطوح داخلی: سطح کف استخر باید گیرا ونالغزباشد، از جنس آجرهای سرا میکی لعابدار، موزائیکهاي کوچک باشد. روکارته استخر ودیواره های آن تا 2000 میلی مترمربع ارتفاع با آجرورنگ ضد آب پوشانده شود. روکا رقسمتهاي فوقانی دیواروسقف از موارد جاذب صورت باشد.

استخر تفریحی

 

ويژگي‌های اصلی استخرهایی که منحصرا براي شنای تفریحی وتفریحات داخلی سالنی ساخته مي‌شوندعبارتند از: وجود یک حالت زنده وشاددر استخر، گرمی وامکان تفریح در توی آب آن مي‌باشد. وجنس مصالح آن مرغوبتراست.


اتاق‌هاي تعویض در استخر

اتا قک های انفرا دی: براي هر مرا جعه کننده به استخریک اتاقک در نظر گرفته مي‌شود. واندازه آنها 1200 -1000×1000 میلی متراست. مساحت ناخالص اتاق تعویض معادل 4-3 مترمربع است.

اتاقک هایی که به نوبت مورد استفاده قرار مي‌گيرند: داراي گنجه هستند وبراي هرا تاق 4-3 کمد لباس در نظر گرفته مي‌شود. اتاق‌هاي تعویض لباس عمومی یامشترک داراي گنجه های مرکزی باارتباط نزدیک مي‌باشد وفضای لازم براي هر محل 8/0-5/0مترمربع است. نسبت کل مساحت تعویض لباس برمساحت انباری براي هراستفاده کننده تقریباً 75/1مترمربع انتخاب شود.


طراحي ونقشه کشی سونا

حمام هوایی: تنفس در هوای آزاد خنک جهت جبرا ن هوای داغ، بدن را خنک مي‌كند. طرح حمام باید طوری باشد که از نشستن وخنک کردن توسط شیلنگ بدون افشانک واز شناورشدن در تفریباً1000متر مربع آب جلوگیری به عمل آید.

محوطه تعویض لباس: تعداد اتاقک‌ها براي تعویض لباس باید دو برابر تعداد افرادی در شلوغ‌ترین مواقع مرا جعه مي‌كنند بایدمهیا باشد. دومحل ماساژ ضروری است و براي هرثلث افراد استحمام کننده یک اتاق براي استراحت کافی است. اتاق استراحت وماساژ تقریباًبراي هر30نفر در شکل زیرا را ئه شده است.


سرویس های ساختمان

سیستم برق رسانی اضطراری

بعضی از لوازم یا سرويس‌های فرعی نگهداری شده و تنها در مواقع از کارا فتادن لوازم یا سرويس‌های اصلی مورداستفاده قرارمي‌گيرند. از ژنراتور بایدبراي ادامه کارسیستمهای زیردر مواقع قطع سیستم توزیع برق اصلی استفاده کرد تولیدگرما وروشنایی (تقریباً30٪ از محوطه های عمومی را روشن مي‌كند)، اتاقک سردویخچال، پمپ های آتش، خاموش کن دستگاه محاسب، زنگ خطراتش سوزی، ارتباطات تلفنی، پمپ فضلاب واستخر آب.


سیستم زنگ خطر اتش سوزی

موارد زیرضروری است وآشکارساز های خودکارگرما ودود بابخش صدا قابل شنیدن در سرتاسر ساختمان؛ قرقره های اتوماتیک شیلنگ در کل ساختمان. این قرقره هابه طورخودکاربه دورمحفظه خود کشیده مي‌شود وشیلنگ آب به همه اتاق‌هاي خواب مي‌رسد؛ شیرهای آب ویژه آتش نشانی در بیرون ساختمان؛ آتش خاموش کن های قابل حمل در محل استرا تژیک؛ بلاتکت های اسبستی در آشپزخانه، دمنه های آتش.


تهویهي مطبوع

به طورکلی سیستم تهویهي مطبوع متمرکزنیست به آنهایی که به صورت جداگانه در هرا تاق نصب مي‌شود. ترجیح داده مي‌شود. سیستم تهویه باید توسط میهمانان واقع در اتاق‌هاي خواب قابل کنترل باشد. محل عمومی بایدبه طورموضوعی قابل کنترل باشد، همچنین باید بتوان آن را براي شلوغترین مواقع (حداکثربار) تنظیم نمود. در بعضی مواقع ممکن است محوطه عمومی بدون استفاده باشد که در این حالت نیزباید بتوان سیستم تهویه را مطابق وضعیت موجود تنظیم کرد.


گرمایش متمرکز

اگر تهویه مطبوع مورد قبول نباشد لازم است اتاق خواب توسط رادياتورهای مجهزبه کنترل انفرادی گرم شود. این رادياتورها نسبت به کنترل فردی پاسخ بهتری مي‌دهند. فضای عمومی، به ویژه رستورانها، باید مجهزبه سیستم تهویه مکانیکی باشد. تابدین وسیله تهویه آشپزخانه تعدیل گردد.


تهویه هوا

به طورکلی سیستم بیرون کشنده‌ی هواباید به فن‌های واقع در پشت بام لوله کشی شوند. تک تک حمام‌ها توسط لوله های موازي به لوله قائم اصلی (لوله بالا برنده) متصل واین حالت، انتقال صدابین حمام هارا به حداقل مي‌رساند.


روشنایی

سيستم‌های روشنایی اتاق خواب باید طوری انتخاب شود که حداقل یک کلید براي روشن کردن روشنایی اصلی در نزدیکی در يا سرتخت موجود باشد. بهترین ترتیب براي کلید ها آن است که برحسب نوع هتل طراحي گردد. روشنایی فلوئورسنتی در حمام باید از نوع استارت سریع باشد. هر اتاق خواب یاهرجفت اتاق خواب داراي واحدهای مصرف کننده باکلیدهای مجزامي‌باشد. روشنایی کریدورها بایدداراي کلیدهای زمانی باشد. تاجهت رعایت صرفه جویی، بخشی از آن در فاصله‌های زمانی معین خاموش گردد. روشنایی عمومی (سالن) باید به طورمنطقه‌اي کنترل گردد وتوجه به امورتزیینی ضروری است. کلیدهای اصلی باید در محلی قرارداده شوند که دست عموم به آن نرسد.

حفاظت در مقابل آتش سوزی

در همه اماکن عمومی لازم است مسیر هاي خروجی اضافی ساخته شود. اندازه فواصل تادر ب خروجی، میزان مقاومت مصالح ساختمانی در برا بر آتش مقاوم باشند. پارتيشن‌هایی که اتاق پذيرايي را از کریدر ها جدامي‌كند باید یک ساعت مقاوم به آتش بوده ویامجهزبه آب پاش های خودکارباشند. حداقل دوام خروجی هایی مانندر اه پله ها نسبت به آتش سوزی عبارتست از: براي ساختمان‌هاي 3 طبقه 1 ساعت، براي ساختمانهاي چهارطبقه 2 ساعت لازم است از 18 مترکریدور یاهرنوع راه پله خروجی یک در ب خود بسته شونده جهت متوقف کردن دود تأمین شود. حداکثر پلكان خروجی در دیاگرا م نشان داده شده است.

حداقل عرض پلكان خروجی باید 1050میلیمتر باشدوباید در فضای بادوام 2 ساعت نسبت به حریق قرارداشته باشند. دسترسی باید از طریق دهلیز مجهزبه در ب هاي خودبسته شونده باعرض حداقل 1000میلیمتر انجام گیرد.


مشخصات پارکینگ

1. از هرخیابان یا کوچه فقط یک راه ورودی براي پارکینگ مجاز خواهد بود. مگرانکه طول زمین بیش از 20متر باش که در این صورت مي‌توان از دودر ورودی براي پارکینگ استفاده نمود.

2. حداقل ارتفاع ورودی پارکینگ 2متر باشد.

3. زیرزمین به منظوراستفاده پارکینگ باید داراي دستر سی مستقیم به طبقات باشد (پله، آسانسور)

4. حداقل عرض براي دسترسی به پارکینگ براي حداکثر 20واحد 5/3متر واز 20واحد بالا حداقل 5 متراست. ضمناًمي‌توان دوراه ورودی وخروجی هریک به عرض 5/3 متر پیش بینی نمود. (بادر نظر گرفتن بند الف)

5 فضای لازم براي هرپارک 5×3 متر مي‌باشد وچنانچه پارک دواتومبیل در کناریکدیگرپیش بینی شود. فضایی معادل 5×5 مترمربع (محوربه محورستون) مورد نیاز بوده ضمناًعرض مسیر مانورا تومبیل باید 5 متر یاشد. (محوربه محور) پیش بینی گردد. (اتومبیل هانباید هنگام ورود وخروج مزاحم یکدیگرباشند).

6. در مواقعی که پارکینگ در فضای باز پیش بینی مي‌شود. سطح لازم براي هر اتومبیل 15 متر مربع یعنی 5×3 متر باید در نظر گرفته شود.


چنانچه هتل داراي سالن‌های متعدد از قبیل سالن جشن‌ها، کنفرا نس، برگزاری مراسم سمینارها، و یا رستوران ویاتریادر رابطه با مخارج میهمانخانه باشد علاوه برپارکینگ ذکر شده. باید متناسب باظرفیت سالن‌ها واحد پارکینگ اضافه شود. ویا اینکه پارکینگ باپارکینگ هاي اختصاصی دیگردر محل یا محل‌های مناسب ومجاورمهمانخانه به تعدادلازم پیش بینی شود.



مجموعه مقررا ت ملی ساختمان در مورد هتل

این قسمت در مورد مجموعه مقررا ت ملی ساختمان ايران است. که به طور مستقیم ومشخص مر بوط به طراحي وساخت هتل‌ها مي‌باشد. البته باتوجه به اینکه هتل‌ها ساختمان‌هایی مرکب محسوب مي‌شوند وداراي بخش‌های متنوع باکاربردهاي متفاوت هستند لازم است که براي طراحي وساخت هریک از بخش‌ها، مقررا ت مربوط به همان قسمت براساس مباحث بیستگانه مقررا ت ملی ساختمان مورد توجه قرارگرفته ورعایت گردد.



ضوابط اختصاصی راه های خروج در تصرف هاي مسکونی (هتل وخوابگاه ها)

ـ در هر طبقه، از جمله طبقات زیرتراز تخلیه خروج که براي مقاصد عمومی به تصرف در آیند، بایدحداقل دوخروج دورا ز هم در دسترس باشند.

ـ دسترسی های خروج های مختلف نباید مسیر مشترکی به طول بیش از 10مترداشته باشند، مگرٱنکه تمام بنا توسط شبکه باز نده خودکار تایید شده، محافظت شود که در آن صورت استثنائاً این طول مي‌تواند حداکثربه 15مترا فزایش یابد. طول مسیرعبورا ز اتاق‌ها وسوئيت‌ها، در این اندازه‌گیری‌ها ملحوظ نمي‌شود.

ـ هرا تاق یا سوئیت بامساحت بیش از 185مترمربع باید حداقل دودر دسترس خروج دورا ز هم داشته باشند.

ـ تعداد وموقعیت خروج ها بایدبه گونه‌اي در نظر گرفته شود که در راهروها دسترس خروج، فاصله بین در هرا تاق یاهر فضاتانزدیک ترین خروج حداقل از 30متر تجاوزننماید، مگرانکه تمام راه دسترس خروج وکلیه بخش‌های همجوارومربوط به آن، باساختاری که مقاومت حریق آن معادل دوربند خروج ها باشد، از بقیه قسمت‌های بنا جداشده وتمام بنا توسط شبکه باز نده خودکارتأیید شده محافظت شود که در آن صورت فاصله مورد نظرمي‌تواند حداکثر به 60متر ا فزایش یابد. طول راه های بیرونی دسترس خروج مي‌تواند حداکثر به 60متر، افزایش یابد مشروط براينکه ایمنی آنها مورد تأیید کارشناس حفاظت از حریق قرارگیرد.

ـ در داخل اتاق‌هاياسوئيت‌ها، حداکثر فاصله تایک راهرو دسترس خروج نباید از 22 متربیشتر شود. وتمام بنا توسط شبکه باز نده خودکارتأیید شده محافظت شود که در آن صورت فاصله مورد نظرمي‌تواند حداکثر به38متر افزایش مي‌يابد.

ـ طول راه تخلیه خروج، از انتهای دوربند پلكان خروج تامعبر عمومی نباید. از 30متر بیشتر باشد.

ـ تمام هتل‌هاوخوابگاه ها داراي بیش از 25 اتاق، باید مجهزبه روشنایی اضطرا ری باشند. مگرانکه هر اتاق مستقل به بیرون مستقیم به بیرون بنا در تراز همکف قرار داشته باشند.

ـ تمامی راه های خروج باید داراي روشنایی کافی وعلایم مناست باشند.

اقامتگاه‌ها و بناهای مسافرپذیر

همه اقامتگاه‌ها، مسافرخانه‌ها، شبانه‌روزی‌ها وپانسیون‌هایی که به منظورا قامت موقت یا طولانی اشخاص و براي پذیرش 16 نفر و بیشتر طرح مي‌شوند ونیزتمام مناز ل باهمین گنجایش وبیشتربه این منظورتغییر وتبدیل یافته واتاق‌هاي آنها به صورت کرا یه ای ومجزامورد استفاده قرار گیرد، باید به طورمتاسب وقرار مطابق ضوابط عمومی مندر ج در مقررا ت ملی ساختمان باشند. در مواقعی که این گروه بناسطح زیر بنایی کمتري داشته وگنجایش آنها از 16 نفرکمترباشد. مقررا ت ساده تري براي آنها در مقررا ت ملی ساختمان پیش بینی شده است.

ـ پلكان‌های داخلی باید به کمک دیواره هایی بامقاومت در برا بر حریق 20دقیقه دوربندی شده ودر های آن مقاومت در مقابل دودخود بسته شوباشند.

ـ مجموع ظرفیت خروج های طبقه همکف (هم تراز معبرعمومی) باید براير ظرفیت لازم براي بارمتصرف این طبقه، به اضافه مجموع ظرفیت هاي مقرر شده براي پلكان‌ها وشیبراه هاي منتهی به طبقه همکف در نظر گرفته شود.

ـ عرض راهروهای عمومی بایدمتناسب بابارمتصرف بوده، براي کمتر از 50نفرحداقل 90سانتی متر وبراي بیشتر از حداقل 110سانتی متر در نظرگرفته مي‌شود

ـ در هرطبقه، از جمله طبقه زیر تزاز تخلیه خروج که به مقاصد عمومی ساختما ن به تصرف در آیند، باید حداقل دوخروج دورا ز هم در دسترس باشد.

ـ موقعیت خروج‌ها باید به گونه‌اي طرح شود که در راهروهای عمومی، از جلوی در هر اتاق، دسترسی به خروج ها تاحدممکن در دوجهت متفاوت فراهم شود. در مواردی که براي دسترسی به خروج ها مسیر مشترکی وجوددارد طول مسیر نباید از 10متر بیشتر باشد.

ـ هر اتاق یاهر فضا بامساحت بیش از 185متر مربع باید حداقل دودر دستر س خروج، دورا ز هم داشته باشند.

ـ تعداد وموقعیت خروج هاباید به گونه‌اي مد نظر باشدکه در راهروهای دسترس خروج، فاصله بین در هر اتاق یا هرفضا تانزدیک ترین خروج، حداکثر از 30متر تجاوز ننماید ومگرانکه تمام راه خروج. وکلیه بخش‌های همجوارومربوط به آن باساختاری که مقاومت آن معادل 1 ساعت براي ساختما نهای تا3طبقه ومعادل 2 ساعت براي ساختمانهای 4 طبقه بیشتر مي‌باشد واز بقیه بنا جدا شده باشد. وتمام بنابه شبکه باز نده خودکارتایید شده باد تاییدشده محافظت شده باشد. که در ٱن صورت فاصله مورد نظرمي‌توان حداکثربه 60مترا فزایش یابدمشروطبرا نکه آنها مورد تایید مقام قانونی مسئول قرار گیرد.

ـ در داخل هر اتاق یاسوئییت یا هرواحد زندگی، حداکثر فاصله تایک راهروی دسترس خروج نبایداز 23متربیشتر باشد. مگرانکه تمام بنا توسط شبکه باز دارنده خودکار تأیید شده محافظت گردد. که در آن صورت، مگرانکه تمام بناتوسط شبکه باز نده خودکارتأیید شده محافظت گردد که در آن صورت، این فاصله مي‌تواند حداکثربه 38 متر افزایش یابد.

ـ تمام بناهای داراي بیش از 25 اتاق باید مجهز به تسهیلات روشنایی اضطرا ری باشند، مگرانکه هر اتاق مستقیم به بیرون بنا در تراز همکف راه داشته باشد.

ـ در بناهای مسافر پذیر کوچک، هر اتاق یا فضای خواب باید به یک راه فرار ایمنی منتهی به بیرون بنا، دسترسی داشته باشد این راه الزامی به تبعیت از راه هاي خروج ندارد، اماباید به گونه‌اي طرح شود که از کناربزشوهای قائم مرا قبت نشده عبورنکند. دسترسی اتاق‌هاي بالاتر یا پایین تراز تخلیه خروج باید فقط از طریق پلكان داخلی دوربندی شده، پلكان داخلی دوربندی شده پلكان بیرونی یاخروج افقی تامین گردد.

ـ در بناهای مسافر پذیر کوچک، طبقات بامساحت بیشتر از 185متر واتاق‌هاي با فاصله 23مترتاراه ایمن فرار باید دوراه فرار داشته باشند. این دوراه دورا ز یکدیگر بوده وبه گونه‌اي طرح شوند که هردوبه طور معمول قابل استفاده باشند. مگرانکه تمام بنا توسط شبکه باز دارنده خودکار تأیید شده محافظت شود. استثنا ء راه دوم ضرورتی نخواهد داشت.

ـ پلكان‌های داخلی واقع در بناها مسافرپذیر باید باساختار حداقل 20دقیقه مقاوم حریق دوربندی شده وباز شوهای آنها توسط در های مقاوم حریق خود بسته شو محافظت گردد.

ـ در بناهای مسافر پذیر کوچک، عرض هیچ یک از راه های فرار نباید از 70سانتی متر کمتر باشد. استثنائاًعرض در های توالت وحمام هارا مي‌توان حداقل 60سانتی مترا ختیار کرد.

ـ در بناهای مسافر پذیر کوچک، استفاده از پله های قوسی شکل بارعایت مفاد 3-1-4-4-6 مقررات ملی ساختمان مجاز خواهد بود.



اهداف اصلی در طراحی طبقات مهمان

 

جهت/محل استقرار

ـ نورگیری

ـ جهت باد

ـ دیدهای احتمالی اتاق مهمان

ـ محل استقرار ساختمان، به نحوی که از خیابان دیده شود.

ـ ارزیابی تاثیزات بصری و هزینه ای آلترنیتیوهای شکلی مختلف



طراحی طبقات

ـ طرح به گونه ای سازماندهی شود که اتاقهای مهمان حداقل 70 درصد از زیربنای ناخالص طبقات را به خود اختصاص دهد.

ـ آسانسورها و پلکانها به جای دیوار خارجی در فضای داخلی قرار گیرند.

ـ نقشه راهرو با هدف تسهیل حرکت مهمانان تهیه شود.

ـ سرسرای آسانسور در بخش میانی سازه قرار گیرد.

ـ ماشینهای عرضه یخ و نوشیدنی های خنک نزدیک آسانسورهای عمومی قرار گیرند.

ـ آسانسور خدماتی، انبار ملافه ها و شوتهای زباله در قسمت مرکزی قرار گیرند.

ـ پهنای راهرو حداقل 5 فوت باشد،5 فوت و 6 اینچ مناسب تر است.

ـ فاصله اتاق مهمان تا پله های فرار حداکثر 150 فوت(اگر به طور کامل از سیستم آب پاش استفاده می شود) یا براساس مقررات محلی باشد.

ـ اتاق مهمان برای صرفه جویی در لوله کشی به صورت پشت در پشت باشد.

ـ اتاقهای مهمانان معلول در طبقات پایینی و نزدیک آسانسورها قرار گیرد.



طراحی اتاقهای مهمان که اغلب سه چهارم از کل هتل یا بیشتر است، عامل مهمی در کارایی همه پروژه ها است.

اهداف طراحی که به معمار کمک می کند موفقیت نسبی هر ایده طراحی معین را ارزیابی کند، شامل مفاد فهرستهای کنترل هم می شود.



کف(دال،slab )


شکل مربوط به کف(تصویر1)شامل طرحهایی است که عمدتا" افقی اند و راهروهایی با یک یا دو ردیف اتاق در هر طبقه دارند.متغیرهای طراحی کم اند و عمدتا" مربوط به شکل(مستقیم یا L شکل)،طراحی هسته و محل قرارگیری پلکانهای فرار هستند.معمار باید به موارد زیر توجه کند:

ـ بارگذاری در راهرو: با توجه به شرایط سایت،آیا اتاقها در راهروهایی با یک ردیف اتاق در یک طرف، حداکثر دید را دارند یا در وضعیتهای دیگر؟

ـ شکل: کدام شکل به خصوص(مستقیم،کج،L،پیچ و خم دار،حیاط یا اشکال دیگر) بهترین دید را دارد؟

ـ محل قرارگیری هسته: آیا هسته های عمومی و خدماتی باید یکی باشند یا جدا،و در کجای برج قرار گیرند؟

ـ طراحی هسته: بهترین راه سازماندهی آسانسورهای عمومی و خدماتی، انبار ملافه ها،شوتها و محل استقرار دستگاههای فروش ماشینی چیست؟

ـ محل قرارگیری پلکان: پلکانهای فرار کجا باید قرار گیرند؟



بالاترین میزان کارایی نقشه کف در اساس منوط به دو ردیفه بودن اتاقها در راهروهاست. طرحهایی با یک ردیف اتاق برای تعداد اتاق یکسان، 4 تا 6 درصد بیشتر زیربنا نیاز دارند. مثلا" فقط وقتی عوامل خارجی، مثل سایتی با ابعاد باریک یا یک منظره فوقالعاده ایجاب می کند، راهروهایی با یک ردیف اتاق باید مدنظر قرار گیرند.

اگرچه در طراحی کف، نقشه هایی با دو ردیف اتاق در هر طبقه کارآمدترین اند، معماران با تجربه در هتل سازی و کارکنان شرکتهای مدیریتی هتل شیوه هایی برای تراکم بیشتر نقشه ها پیدا کرده اند.

شکلهایی که حفره های آسانسور و خدمات را در گوشه های داخلی قرار می دهند امتیازاتی چند دارند. آنها تا حد کمی از زیربنای سطوح، غیر از اتاقهای مهمان، و تا حد زیادی از حجم هندسی ساختان می کاهند و امکانات معماری جالب تری را فراهم می کنند. به عنوان مثال طرحهایی با «کف روی هم لغزیده» با صرفه تر است، زیرا در آنها هسته های عمومی و خدماتی یکی می شوند و در ضمن،هیچکدام از اتاقهای مهمان از محیط هندسی ساختمان بیرون نمی مانند. شکل «خم دار» که در زاویه ها انحنا می یابد، سرسراهای آسانسور جذاب و زیربناهای خدماتی متراکم را به وجود می آورد و راهروهای بلند را خرد می کند.


طراحی هسته به دلیل نیاز به اتصال آسانسورهای خدماتی به بخش خانه داری و دیگر فضاهای پشتی مشکل است و اغلب وجود دو فضای پشتیبانی جدا و با فاصله از هم را ضروری می کند، با این حال در بسیاری از هتلها آنها در یک فضا قرار می گیرند.

یک هدف مشترک عبارت است از استقرار آسانسور در بخش میانی کف تا از فاصله راه رفتن بکاهد. به جای ادغام سیرکولاسیون عمودی در بدنه برج، طراح ممکن است هسته را به انتهای ردیف اتاقها اضافه یا از نمای اصلی دور کند.

جانمایی عملی هسته عامل تعیین کننده دیگری در کارایی طرحهای تیپیکال(نمونه وار) است. در اغلب نقشه های کف، هسته های عمودی به فضایی معادل 2 تا 4 دهانه سازه ای نیاز دارد.

معمولا" مساحت می تواند به حداقل برسد.اگر بخشهای خدماتی به جای آنکه کنار آسانسورهای عمومی قرار گیرند پشت آنها قرار گیرند، قطعا" تعداد کمتری از دهانه های مربوط به اتاق های مهمان جابه جا می شود . بی تردید وقتی هسته کمترین تعداد اتاق مهمان را جابجا کند، کارایی طرح بیشتر می شود.


اما جای تعجب دارد که اغلب درجانمایی های کارآمدتر، یک سرسرای آسانسور مجزا هم دیده می شود که ضمن ایجاد یک فضای ورودی جذاب و کم کردن سروصدا وازدحام منتظران آسانسور که از اتاق های مهمان بیرون می آیند،اغلب اتاقهای کج و کوله کمتری دارند و در خیلی از مقررات ساختمانی الزامی اند. بنابراین، کارایی در جانمایی و ادغام موفقیت آمیز آسانسورهای عمومی، آسانسورهای خدماتی، انبار ملافه ها،شوتهای زباله ها و محل استقرار ماشینهای فروش نوشیدنی و تنقلات در یک هسته عمودی متراکم می انجامد.

معمول ترین محل استقرار پلکانهای فرار دو انتهای راهرو،به مثابه بخشی از هسته های آسانسور یا در محدوده حمام بعضی اتاق هاست،که متراژ ابعاد اتاقها را کاهش می دهد. در نتیجه این اتاقها به طراحی دقیقی نیاز دارند یا با اتاقهای دیگر ترکیب می شوند تا به شکل یک سوئیت درآیند.ترکیب پلکانها با یک یا دو حفره آسانسور نسبت به زمانی که آنها در انتهای ساختمان باشند،به طرح کلی کارآمد تری می انجامد.


یکی از عوامل محدود کننده تعداد اتاقها در طبقه مهمان،مفاد مقررات معمول ساختمانی است، مثلا"

اینکه فاصله بین خروجی پلکانها نباید بیشتر از 150 فوت باشد. بنابراین، هدف از تکرار در طبقات اتاقهای مهمان این است که به پلکان فرار سوم نیاز نباشد. معماران با تجربه هتلها برای افزایش مساحت کف، اضافه کردن اتاقها،و بازی با پلکانها و راهروها برای افزایش کارایی کلی ساختمان تکنیکهایی را یافته و تکمیل کرده اند.

نقشه های ساختمانی بلند مرتبه

دومین گروه اصلی نقشه های طبقات اتاقهای مهمان، برجهای عمودی است(تصویر 2)، که معمولا" با یک هسته مرکزی محصور در میان راهروها و اتاقهای مهمان سازماندهی می شوند. معماری نمای خارجی برج هم بسته به شکلهای هندسی نقشه ها: مربع، ضربدری، دایره ای یا مثلث بسیار متفاوت می شوند. ملاحظات طراحی برجها حاوی مسائل مشابهی برای طراحی هستند:

ـ تعداد اتاقها: چند اتاق مهمان در یک جانمایی خاص، از نظر اقتصادی به صرفه است؟

 

ـ شکل: کدام شکل کاراتر است و اجازه می دهد ترکیبی متنوع از اتاقها داشته باشیم؟

ـ راهرو: دسترسی راهرو به اتاقهای گوشه ای چگونه میسر می شود؟

ـ جانمایی هسته: آسانسورها، انبارها و پلکانها چگونه سازمان یافته اند،با حداقل فاصله میان پلکانها؟


برخلاف دیگر اشکال، انتخاب برج محدودیتهای خاصی در تعداد اتاقهای هر طبقه به وجود می آورد. در اغلب موارد،برجها بر حسب ابعاد اتاق مهمان، تعداد طبقات و اندازه هسته بین 16 تا 24 اتاق دارند. با 16 اتاق، هسته فقط برای 2 یا 3 آسانسور، پلکانهای فرار و حداقل فضای انباری جا دارد. از طرف دیگر، با بیش از 24 اتاق، محیط هندسی جاداری پدید می آید و فضای زیاد هسته مرکزی از میزان کارایی می کاهد.در ادامه در ارگان معماری می خوانید

در اغلب اشکال ساختمانی، کارایی با افزودن اتاق در هر طبقه، از طریق کمی بزرگتر کردن هسته و سرویسها افزایش می یابد. در مورد برجها عکس این مورد صحیح است.بررسی تعداد زیادی از نمونه های موجود نشان می دهد که هرچه تعداد اتاقهای هر طبقه کمتر باشد، جانمایی کاراتر است، زیرا هسته الزاما" خیلی فشره می شود و در نتیجه، مساحت راهروها به حداقل کاهش می یابد. طرحهای ناکارا اغلب در نتیجه افزودن تعداد اتاق و امتداد راهروهای یک طرفه به همه گوشه های ساختمان به وجود می آید.

شکل برج تاثیر مستقیمی بر ظاهر سازه و مقیاس پذیرفته شده آن دارد. همچنین کارایی طرح به دلیل ویژگی مهم دسترسی راهروها به اتاقهای گوشه در برجهای مستطیل شکل و به دلیل اتاقهای سه گوش و حمامهای مهمان در برجهای دایره ای ارتباط مستقیمی با شکل دارد. این نقشه ها که سیرکولاسیون را به حداقل می رسانند و در ضمن اتاقهای گوشه غیر متعارفی به وجود می آورند، بهترین طرح معماری و طراحی داخلی را دارند.

در برجهای استوانه ای، میزان کارایی به جانمایی اتاقها و طراحی هسته بستگی دارد. معمولا" محیط هندسی اتاقهای سه گوش مهمان حدود 16 فوت است، در صورتی که ابعاد راهرو ممکن است کمتر از 8 فوت باشد. بنابراین، مهارت طراح را برای طراحی حمام، رختکن ورودی و کمد دیواری به چالش می کشد.

اگرچه طراحی هسته در در برجهای مستطیل شکل و همچنین در برجهای دایره ای نسبت به تنظیم اتاقهای مهمان اهمیت کمتری دارد، ولی مسائل مشخصی باید حل شوند. معمولا" هسته در مرکز قرار می گیرد و عناصر عمودی، به شکل متراکمی گروه بندب می شوند. در هتلهای کوچکی که هر طبقه فقط 16 اتاق دارد، معمولا" سرسرای جداگانه آسانسور در نظر گرفته نمی شود(گرچه در اغلب مقررات ساختمانی الزامی است) و مهمانهای اتاقهای روبه روی آسانسورها باید سروصدای افراد منتظر آسانسور را تحمل کنند.

در هتلهای بزرگتر که هر طبقه 24 اتاق دارد، ترتیب قرارگیری نادرست اتاقهای مهمان اغلب هسته های مرکزی بیش از حد بزرگی به وجود می آورد و فضای راهرو ممکن است بزرگ تر از حد مورد نیاز آسانسورها، پلکانها و فضاهای خدمات شود.بعضی هتلها برای توجیه فضای زائد،«سرسراهای هوایی» یا اتاق کنفرانس به هر طبقه اضافه می کنند.متاسفانه این راه حلها فقط نشان دهنده ایده طراحی نامناسب طبقات اتاقهای مهمان است. طراحی کارامد برجها نیازمند طراحی همزمان هسته و اتاقهای مهمان اطراف آن و فشرده کردن هردو، تا حد امکان است.



طرحهای دارای آتریوم

سومین گروه طرحهای آتریوم دار است که در سال 1967 جان پورتمن معمار برای هتلی در آتلانتا دوباره آن را مطرح کرد.آتریوم در گذشته در هتلهای دنور براون پالاس و سانفرانسیسکو پالاس استفاده شده بود. در شکل اصلی آتریوم، اتاقهای مهمان در یک طرف راهرویی قرار می گیرند که شبیه به بالکنهای باز در بالای فضای سرسرا هستند. در اینجا معمار باید به نکات زیر توجه کند:

ـ چه شکلی باید برای اتاقهای مهمان باید استفاده شود؟

ـ ترتیب قرارگیری آسنسورهای مهمان استاندارد چگونه باید باشد؟

ـ هسته خدمات و پلکانها کجا باید قرار گیرند؟

علاوه بر سرسرای باز، مشخصه دیگر ساختمانهای آتریوم دار نقشه طبقات اتاقهای مهمان است. در حالیکه در نمونه اصلی یک نقشه مربعی با آسانسورهای شیشه ای است که مسافران در حین حرکت آسانسور، منظره فعالیتهای سرسرا را که مرتبا" تغییر می کند، می بینند، ولی آتریومهای جدید به دلیل محدودیتهای سایت، اشکال نامنظمی پیدا می کنند. شکل و شمایل خاص دادن به ساختمان، تصویری یگانه از هتل می سازد که هدف اولیه اغلب سازندگان و معمارانی است که شکل اتریوم را انتخاب می کنند، در عین حال که می دانند این نوع نقشه و قرار گرفتن اتاقها در یک طرف از راهروها حداقل کارایی را دارند.

در واقع همه هتلهای آتریوم دار آسانسورهای شیشه ای دارند که هم سرسرا را می توان دید و هم تحرکی در فضا پدید می آورد. اغلب، اینها روی یک پل یا سکوی الحاقی قرار می گیرند و بدین ترتیب حجم سیرکولاسیون در هر طبقه را افزایش می دهند. در بعضی موارد، آسانسورهای شیشه ای در مقابل آسانسورهای معمولی قرار می گیرند که دو تجربه کاملا" متفاوت اند.

آسانسورهای خدماتی و فضاهای پشتیبانی خانه داری و پله های خروج معمولا" در دو انتهای جناحها قرار می گیرند و تاثیر زیادی روی کارایی نقشه های هتل ندارند. با توجه به امکان پذیر نبودنتحقق 60 درصد فضای مفید اتاقهای مهمان، معماران همواره در پی به دست آوردن اعتبار برای خود از طریق استفاده از آتریوم و در عین حال افزایش کارایی بوده اند.تکنیکی که در چند مورد موفق بوده، ترکیب فضای آتریوم با جناحهایی با دو ردیف اتاق بوده است. این تکنیک به طرزی موثر هیجان معمار را برای طراحی ساختمانی با آتریوم، در مقیاس کوچک تر و شخصی تر برای معمار، با امتیازات کارایی نقشه هایی با دو ردیف ترکیب می کند.