به گزارش ارگان معماری: مجموعه امام زاده جعفر و برج چهل دختران در بلوار دکتر مفتح شهرستان دامغان استان سمنان قرار گرفته است. این مجموعه شامل امام زده جعفر، امام زاده محمد، برج چهل دختران و بنای کوچکی به نام "مقبره شاهرخ" می باشد.

قدیمی ترین کتیبه موجود در مجموعه امام زاده جعفر و برج چهل دختران دامغان به خط کوفی و بر گرداگرد برج چهل دختران و مورخ به 466 است. امام زاده جعفر در جنوب شرقی این برج واقع است. کتیبه تاریخ دار صندوق روی مرقد این امام زاده بر اثر آسیب موریانه از بین رفته و رقم صدگان آن مخدوش شده و دو رقم دیگر آن "64" است. اعتماد السلطنه در کتاب "مطلع الشمس"، احتمال داده است که این تاریخ 764 باشد.

در برج چهل دختران، قبر مرتفعی قرار دارد که صاحب آن شناخته نشده است. وجه تسمیه این برج به "چهل دختران" نیز مشخص نیست. لوح نسب نامه ای در بقعه امام زاده جعفر مدفون این بقعه را جعفربن علی بن حسین بن علی بن عمربن علی بن حسین بن علی بن ابی طالب(ع) معرفی کرده است.

بقعه دیگری در جنوب شرقی امام زاده جعفر قرار دارد که به امام زاده محمد، از فرزندان امام موسی کاظم(ع) منسوب است. بنای دیگر این مجموعه به "مقبره شاهرخ" معروف و کاربرد آن محل اختلاف است. وجود نام سلطان شاهرخ در کتیبه این بنا موجب شده تا عده ای این محل را مقبره شاهرخ افشار بدانند. او در حدود سال 1210 بر اثر شکنجه های آغا محمدخان قاجار در دامغان درگذشت. با توجه به مضمون کتیبه به نظر می رسد که شاهرخ مورد اشاره کتیبه شاهرخ تیموری باشد واین بنا را در دوره حکومت وی ساخته باشند؛ ولی در بنا، اشاره ای هم به اینکه مقبره شاهرخ تیموری است، نشده است؛ و در لوح وقفنامه موجود در امام زاده جعفر، به خانقاهی اشاره شده که احتمالا منظور واقف همین بنا بوده است.

بانی برج چهل دختران در کتیبه آن امیرجلیل ابوشجاع معرفی شده که هویت وی مجهول است. بانی صندوق روی مزار امام زاده جعفر استاد محمد بن صفار دامغانی بوده و استاد نظام الدین بن استادعلی بن علی نجار آن را ساخته است. ارتفاع برج چهل دختران تقریباً 15 متر و محیط خارجی آن 23 متر و قطر داخلی آن 5/5 متر است. این برج تقریباً به سبک برج طغرل ری و میل رادکان بنا شده.

وقفنامه موجود در ایوان این امام زاده نشان می دهد که کیا اعظم سیف الدین علی بن کیارستم بن کیا ابراهیم حاجی هزارجریبی رقباتی را وقف امام زاده کرده است. او احتمالا از آل باوند است که مدتها بر مازندران و گیلان حکومت می کرده اند.

امروزه کاشها دارای صور حیوانات و انسان و گل و بوته و نیز اشعاری فارسی و عربی و مورخ 665 بوده اند. به گفته اعتمادالسلطنه، این کاشی ها را احتمالا از محل دیگری به اینجا آورده و نصب کرده بوده اند. برج آجری مدور چهل دختران، با توجه به کتیبه آن، از آثار دوره سلجوقیان، زمان حکومت طغرل بیک(465-429) است. تزیینات آجری بسیار زیبای این بنا تا امروزه به خوبی باقی مانده است. در سال 1352 شمسی، سازمان ملی حفاظت آثار باستانی برج را مرمت کرده است. دیگر بنای این مجموعه، امام زاده محمد، مقطع افقی هشت ضلعی دارد و گنبددار است.