مفاهيم

طراحی

طراحی و محیط زیست

طراحی محيط و منظر

منظر

ادراک محيطی

طراحي
کلمه طراحی در لغت به معنی طرح افکنی و نقشه ريزی است

طراحی در دو حوزه Designing و Drawing بکار ميرود.

Drawing احساس فی البداهه طراح را بيان ميکند.

Design نوعی طراحی مرحله به مرحله بر مبنای اصول که جنبه کاربردی دارد.

طراحی انديشه و احساس طراح را نسبت به موضوع در بطن طرح بيان ميکند.

طراحی فرآيند خلاقانه در جهت پاسخگويی به وضعيت و بيان معانی است

هنر در دوره تاريخي

هنر نمادين ، symbolism symbolism :انتقال معنی به کمک نشانه تصويری صليب : نماد مسيحيت

هنر واقع نما ، objectivism objectivism :عينيت گرايی ، تقليد و نمايش طبيعت

هنر ذهنی ؛ subjectivism subjectivism :ذهنيت گرايی، گرايش به نمايش تصاوير ذهنی در مقابل نمايش عينی طبيعت و روابط طبيعت برای ابداع زبان تصويری شخصی هنرمند.

محيط – محيط زيست

محيط : مجموعه ای از عناصر طبيعی ومصنوع پيرامون انسان می باشد پيچيده و ساده ای را بوجود می آورند که ايجاد تغيير در هريک از که کليه اين اجزاء در ارتباط مستقيم و غيرمستقيم با يکديگر سيستم اجزای اين سيستم تاثيرات گسترده ای برسايراجزاء آن ميگذارد .

با اين تعريف محيط زيست شامل محيط طبيعی ، محيط ساخته شده و . محيط های غير فيزيکی و اقتصادی و اجتماعی است 1 (محيط ساخته شده شامل کليه ساختمانها – راهها – تاسيسات شهری- مبلمان و تجهيزات شهری و. . .می باشد 2 (محيط طبيعی :توپوگرافی – منابع آبی- پوشش گياهی –آب وهوا و...

منظر

محيط همه چيز را در بر ميگيرد ، اما منظر بخشی از محيط است که می توان در يک زمان خاص به آن توجه کرد و با بسترش در . محيط ارتباط داد

منظر بخش متجلی و مملوس فرم است که در آن تبلور بصری، کارکردی و معنايی عناصری که فضا را تشکيل ميدهند ديده ميشود.

طراحي محيط و منظر

حرفه ای است که وظيفه اجتماعی مهم آن ، ايجاد سينرژی ميان هنر و علم ، به منظور سازماندهی، برنامه ريزی و طراحی کل محيط و . منظر است

اين حرفه به سلامت و رفاه انسان و زيستگاه آن توجه دارد. يعنی اهميت بخشی به پايداری و توانايی محيط و منظر بدون از بين بردن و کاهش کيفيت منابع.

ساختن مکان و طراحی حس مکان قوی و مثبت در برانگيختن تصاوير ذهنی مطلوب و به خاطر سپردن آنها در دوره های طولانی . زمان است

ادراك محيطي

رابطه انسان با محيط

جنبه های حسی ادراک

جنبه های بصری

جنبه زمانی

رابطه انسان با محيط

انسان محيط اطراف خود را از طريق تسلسل و کيفيات فضاهايی که تشکيل دهنده مناطقی است که بيشتر مورد استفاده قرار ميدهد . می شناسد

مردم تصورات ذهنی (طرحواره – نقشه ذهنی)ازمکانها و نيز اطلاعات مربوط به چگونگی ارتباط بين مکانها را در ذهن خود جای ميدهند.

ويژگي بصري فضا

لينچ در کتاب سيمای شهر1960 پنج عامل را در شناخت ادراک انسان از فضاهای شهری موثر می داند:

لبه

راه

گره

محله

نشانه

عوامل موثر در ادراك فضا

تصور ذهنی تنها عامل تعيين کننده در درک و شناخت يک فضا نيست ، بلکه عوامل متعددی از جمله تسلسل و نوع فضاهايی که برای رسيدن به فضای مورد نظر از آنها عبور می کنيم ، فضاهای دور دست ، اطلاعات گذشته در مورد آن فضا و يا مشابه آن ، وضعيت ذهنی ، تجربيات گذشته از محيط طبيعی ، سابقه فرهنگی، آموزشی، اجتماعی و اقتصادی فرد ونيزحساسيت های زيبايی شناسانه و سلامت جسمی شخص

قابل زيست كردن محيط

يکی از وظايف برنامه ريز مهيا کردن فضاهای قابل سکونت و از سوی ديگر قابل زيست نمودن فضاها برای سکونت از سوی طراح . محيط است

انسان موجودی پيچيده است ؛ اما دانش چگونگی رفتار انسان در بسترهای محيطی و عکس العمل آنها نسبت به اين محيط ها محدود . است

درك كردن محيط توسط مردم

: (1973) کاپلن z "اهميت و ضرورت جمع آوری اطلاعات درباره محيط و تهيه نقشه شناختی شخصی” در چهار قلمرو زير بايد مورد توجه قرار گيرد:

1-شناخت : بدانيد کجا هستيد

2 -پيش بينی : بدانيد درآينده چه خواهد شد

3-ارزيابی: بدانيد آنچه اتفاق می افتد خوب خواهد بود يا بد

4-اقدام : بدانيد چه بايد کرد

نقش نيازهاي انساني در ادارك

Maslow روانشناس روانشناس آمريکايی: "بخشی از ادراک ما مربوط به نيازها می باشد انگيزش و نياز ما به هدف ما بستگی دارد

1 -نياز های: گرسنگی ، تشنگی ؛ نياز به سر پناه ، ارضاء اين نيازها لازمه ادامه . حيات فيزيکی انسان است

2 -نيازهای: موضوعاتی مانند امنيت شغلی ، امنيت اجتماعی ، امنيت اقتصادی، امنيت فيزيکی . از مصاديق اين رده هستند

3  -نيازهای اجتماعی: نياز به تعلق و وابستگی مصاحبت با ديگران و روحيه اجتماعی انسان مثل احساس دلبستگی و با ديگران بودن و نيز مورد قبول ديگران قرار گرفتن و حتی نياز های تعلق به مکان (چون انسان به نوعی به مکان هم دلبسته ميشود

4 -نيازهای مربوط به حرمت و احترام : تمايل انسان به ابراز احترام از سوی اعضاء گروه ، مشخصه اين نياز می باشد که اعطای پاداش و تشويق می تواند پاسخگوی اين نياز انسان باشد. يعنی بايد اين احساس در شما بواسطه محيط بوجود آيد که در محيط توانا و مورد احترام هستيد.

5 -نيازهای مربوط به خويشتن شناسی: اين نياز در واقع حس کمال گرايی در انسان را مد نظر قرار ميدهد که از عاليترين نياز های بشر است و باعث شکوفا شدن استعداد های نهفته انسانی می گردد. محيط های که باعث ايجاد انگيزه دانش اندوزی ميشوند محيط های جذاب تری هستند.از طريق طراحی های محيطی ميتوان بخش از آموزش های محيطی را انجام داد و اين برای مردم هم بهتر . است

6 -نياز زيبايی شناسی : بر عکس ساير روانشناسان مازلو زيبايی شناسی را نياز اعلام ميکند ، زيرا انسان نياز دارد که در محيط زيبا باشد و اين احساس نياز باعث ميشود که در سدد خلق محيط های زيبا باشد.( در حقيقت نياز به نظم و زيبايی محيطی است

7 -نياز به خود شکوفايی : يعنی انسان وقتی در محيط قرار می گيرد تمايل دارد توانايی های فردی او شکوفا شود . يعنی محيط او در جهت تعالی و کمال او باشد.

جنبه حسي ادراك

ادراک تجربه محيط توسط حس انسان است

شرايط فيزيکی خارجی که اعضای حسی را به فعاليت واميدارند آغاز کننده ادراک بوده و به اين ترتيب ادراکات ذهنی پديدار ميشود.

ادارکات ساختارهای ذهنی هستند که شناخت و قضاوت را در بردارند .

اگر محرکهای بصری حذف شوند يا تغيير پيدا کنند ، درک ما از مکان ، مقياس؛ اندازه، رنگ، بافت؛ سختی و ساير و يژگيهای محيط تغيير اساسی پيدا خواهد کرد.

ادراک پايه رفتار است

ادراك بصري

در محيط به دو عامل بستگی دارد:

منبع نور: بستگی به شدت و ضعف منبع نور دارد. (شب - روز)

محصوريت : حصارهايی بصورت وجود لبه های فيزيکی ، اختلاف سطح ، عناصر عمودی ناپيوسته، ديوارهای حائل

ادراك فضايي سه بعدي

ادراک ما از جهان ادارکی فضايی است و فضا سه بعدی است

واقعيت سه بعدی را بصورت پرسپکتيو درک می کنيم که بوسيله متغيرهای تحريک کننده ساختار آنها و تغييرات حسی . دريافت شده با ما ارتباط برقرار می کند

پرسپكتيو :

پرسپكتيو به چهار دسته تقسيم ميشود :

پرسپکتيو موقعيت : از بافتهای درک شده شی بوجود می آيد زيرا با دور شدن از ببيننده ، مقياس بافت آن ريزتر و بافت متراکمتر می شود.

پرسپکتيو خطی: همگرائی خطوط موازی در نقاط ناپيدا ، تصوير سه بعدی بر روی سطح دو بعدی است

پرسپکتيو اختلاف ديد : از پرسپکتيو دو چشمی يا پرسپکتيو متحرک حاصل ميشود

پرسپکتيو متحرک : مشاهده کوههای دوردست در مقايسه با کوههای نزديک جاده از داخل خودرو در حين حرکت

پرسپکتيو دو چشمی :تصوير درک شده توسط دو چشم متفاوت است و باعث ايجاد عمق ميشود.

پرسپکتيو مستقل از موقعيت يا حرکت :

پرسپکتيو هوايی: درک عمق بر اثر تاری و کاهش اشباع رنگ و يا کيفيت هوا است

پرسپکتيو محو: وقتی ديد خود را در فاصله ثابت نگه داريم به اين ترتيب . سايراشيا با توجه به فواصلشان نسبت به چشم ما تار و محو بنظر ميرسند

رسپکتيو عمق : وقتی اشيا در ميدان ديد بر روی يکديگر قرار گيرند افزايش فاصله ميان آنها موجب تفاوت در بافت ؛ محو شدگی و ميزان حرکت درک شده دو شی ميگردد