ملات ریگ

خاک رس چرب + دانه های ماسه ای پهن

 

مراحل تهیه ملات

مخلوط کردن دانه های ریگ به مقدار یک سوم با خاک کوبیده شده رس

آخوره کردن

ورز دادن

از ملات مذکور به عنوان اندود زیر رویه گچ استفاده می شود.

وجود دانه های ریگ در این ملات سبب مقاوم شدن و در ضمن پیشگیری از ترک برداشتن ملات می شود.

قدمت این ملات بعد از کاهگل است.

یکی از دلایل استفاده از این ملات، فراوانی دانه های ریگ آن در محل و در محیط است.

به طور کلی از وجود این ملات در بناهای شهرهای کویری خصوصا یزد استفاده فراوان شده و در برخی موارد هنوز کاربرد دارد.

گچ

 

 

اثار بجا مانده از گچبری و گچکاری در دوران هخامنشی مربوط به دو هزار و پانصد سال پیش است .سنگ گچ بر چند نوع است :

سنگ گچ بلوری

سنگ گچ غیر بلوری

سنگ گچ مرمری

سنگ گچ خالص که بی رنگ است.

سنگ گچ اگر مخلوط داشته باشد به رنگهای خاکستری زرد کبود و سرخ دیده می شود .

گچ به صورت پودر شده به طور عمده بر دو گونه است :

_گچ معمولی که استفاده ساختمانی دارد و رنگش کمی کدر است و بستگی به مخلوط انبه رنگهای سفید مایل به زرد یا کبود و.... دیده میشود .

_گچ نظر که بسیار خالص و رنگ ان خیلی سفید است .این گچ معمولا کارخانه ای است و برای مجسمه سازی قالب گیری برای شکسته بندی و... به کار میرود.

ملات گچ و خاک

 

گچ به صورت اندود و ملات

گچ را بعد از پختن به دو صورت کار می کردند:

_به صورت گچ زنده که به عنوان اندود روی بنا ها کشیده می شود و برای ساختن ان گچ را توی اب ریخته و بلافاصله کار می کنند.

_به صورت گچ کشته .اگر گچ برای مدت بیشتری توی اب بماند و مرتب به هم بخورد کشته میشود .گچ کشته سختی و دوام گچ زنده را ندارد ولی با ان گچ زنده را پرداخت می کنند و سطحی صاف و نرم به دست می اورند .

بهترین گچ ساختمانی گچ کبود است که دم به ابی میزند .بدیهی است که گچ هر چه در کوره حرارت ببیند سست تر و کم قدرت تر است.(بهمین دلیل در ملات قیر چارو از گچ نیم پخته نیم کوب استفاده می کردند.)و روی آن را همانند یک بستر نقاشی آماده کرده و با رنگهای مختلف بر روی آن نقاشی می کنند.

خاک رس مرغوب کوبیده شده و سرند کشته تا دانه های خاک کمتر از پنج میلیمتر به دست آید.

از خاک مذکور جهت گچ و خاک به دو روش استفاده می شود:

 

الف. ظرف گچ سازی به اندازه لازم آب می شود.

خاک سرند شده به اندازه نصف مقدار آب درون ظرف ریخته شده.

پس از زمان لازم خاک خیس مالش داده شده تا به صورت دوغابه درآید.

سپس گرد گچ به اندازه متناسب بر سطح دوغابه خاک رس پاشیده می شود.

ب. خاک رس غربال شده با گچ به نسبت یک بر یک به صورت خشک در محلی عاری از دانه های ماسه و مواد زائد کاملا خشک مخلوط می شود.

 

ظرف گچ سازی (استنبولی) تا نیمه آب شده، مخلوط گچ و خاک بر سطح آب پاشیده می شود

مخلوط ورز دیده به صورت ملات خمیری کامل مصرف می شود.

از این ملات جهت کرم بندی، شمشه گیری، اندود کاری، همچنین جهت استفاده در پوششها و طاقهای آجری و کارهای دیگر استفاده می شود.

چنانچه مقدار گچ و خاک به نسبت مشخص مخلوط شود ملاتی که به دست می آید، مقاوم و با تاب فشاری کافی خواهد بود.

خودگیری این اندود به صورت فیزیکی و در مقابل حرارت و گرمای طبیعی و یا مصنوعی سریعتر بوده و از خانواده ملات های هوایی است.

کاربرد این اندود در مکانهای مرطوب باعث طبله شدن آن می شود. همچنین به عنوان ملات در زیر رجها و بارهای وارده خرد می شود.

ملات گچ

 

این ملات به شکل های مختلف و به نام های گوناگون در کارهای ساختمان مورد مصرف بوده است که شامل موارد زیر است:

گچ دستی

گچ خیسیده

گچ آماده

گچ کشته

گچ دستی

چنانچه مقاومت زیاد و گیرش فوری از گچ خواسته شود گچ به شکل دستی ساخته می شود.

ظرف به اندازه لازم آب می شود.

گچ غربال شده در سطح آب پاشیده می شود.

بلافاصله ملات ورز داده شده، به صورت خمیری کامل و تقریبا شل مصرف می شود.

خودگیری این حالت بسیار سریع است و معمولا پس از ده دقیقه کاملا سخت و مقاوم می شود.

از این گچ برای نصب چهارچوب در محل شاخکهای آن و نصب قرنیزها و مواردی مشابه و دوغاب ریزی استفاده می شود.

گچ خیسیده

 

ظرف از آب پر می شود.

گرد گچ در سطح آب پاشیده می شود.

در این حالت مقدار گچ مصرفی به مراتب کمتر از حد گچ دستی است.

پس از لت دادن مخلوط، حدودا دو دقیقه گچ به حال خود رها می شود تا آب فراوان در دانه های گچ نفوذ کند.

زمانی که مخلوط به صورت مایه گچ دیده می شود، گچ را بریده و به طور کوتاه ورز داده و در اندود رویه سفیدکاری و یا موارد مشابه به کار می بریم.

خودگیری این گچ نسبت به گچ دستی دیرتر و علت وجود مقدار گچ کم نسبت به آب ظرف است.

گچ آماده

 

ظرف گچ سازی تا نیمه آب می شود.

بین سه تا چهار مشت گچ در ظرف آب پاشیده می شود.

آب و گرد گچ لت داده شده، تا دانه های گچ در آب اثر کند.

پس از رها سازی ظرف به حال خود بعد از حدود یک دقیقه دوباره گچ را ورز داده پس از حدود یک دقیقه مجددا مخلوط لت داده می شود.

بعد از یک دقیقه مایه گچ را بر روی ماله پهن گذاشته و بر سطح گچ و خاک و یا کاهگل کشیده می شود.

گچ آماده اصطلاحا ماله خوار بوده و به راحتی سطح را تسطیح و هموار می سازد. ضخامت این گچ کاری هفت تا هشت میلیمتر است. خودگیری این ملات در حد میان گچ خیسیده و گچ کشته می باشد. به طور کلی زمان ساختن گچ آماده از 3 تا 5 دقیقه نسبت به نوع و مرغوبیت گچ، آب سرد و گرم، متغیر است.

گچ کشته

 

گرد گچ بر پشت الک پاشیده می شود، و گرد بسیار نرم از گچ در طرف دیگر الک جمع آوری می شود.

در ظرف به اندازه نصف آن آب می ریزیم.

گچ پشت الک به اندازه دو مشت متوسط دو دستی بر سطح آب پاشیده می شود.

آب و گچ را لت داده تا دوغابه شده و آن را در حال خود رها می کنیم.

پس از یک دقیقه انگشت را در مایه گچ فرو کرده و نشست انگشت وضع مایه و جان گچ را نشان می دهد. در صورت نیاز با اضافه کردن آب و ورز دادن مایه گچ رقیق و شل می شود.

کار ورز دادن آنقدر دنبال می شود که تاب خودگیری از ملات گرفته شود.

در مواردی با مشت کوبیدن به ملات و حتی لگد زدن ملات کشته به شکل خمیری سفت به دست می آید و از این مایه به مقدار کم برداشت شده و بر سطح گچ آماده کشیده می شود. خلل و فرج سطح اندود شده با گچ آماده اصطلاحا پرداخت می شود.

در برخی از انواع گچهای خاکی به علت مقاومت کم این نوع گچها، گچ به روش دستی ساخته شده و به سطح آستر کشیده می شود و همزمان پرداخت می شود. رنگ این دسته از گچ ها زرد کدر است.

قابل ذکر است چنانچه گچهای سفید به روش دستی ساخته شوند، ملاتی کاملا مقاوم و با تاب فشاری زیاد تا 60 کیلو گرم بر متر مربع به دست می آید.

فعل و انفعالات گچ

 

فعل و انفعالات گچ به وسیله آب و سیلیکات کلسیم انجام می شود که در نتیجه خودگیری و مقاومت گچ به اندازه مطلوب می رسد.

چنانچه گیرایی گچ زیاد باشد، با اضافه کردن به مقدار 7 تا 10 درصد گرد آهک به آن، آن را دیرگیر می کنیم.

اگر برای ساختن ملات از آب گرم استفاده شود، تندگیر می شود.

گچ اندودی است بهداشتی، به علت سطح صیقلی آن، باکتریها و میکروب ها در آن نمی تواند لانه کنند.

در فضاهای خشک ملاتی است؛ مقاوم اما در مجاورت رطوبت فاسد شده و طبله می کند. از این رو از دسته ملات های هوایی است.

قیر چارو

 

این ملات «عایق رطوبت سنتی » و دارای مقاومت کافی بوده و جهت عایق رطوبتی در پشت بام ها ، بصورت پوشش انتهایی و یا در زیر آجر فرش پشت بام در بناها بکار رفته است.

بهترین آژند و اندود برای مصالحی چون سنگ، آجر و کاشی در بناهایی که در نقاط جغرافیایی خشک ساخته می شدند (که جزو بناهای در معرض آب نبودند.)

قیر چارو در واقع ساروج گچ است.

قیر = گیر = گچ چارو = ساروج

(که به آن کلمه «قیرو سارو» یا «قیرو جارو»نیز می گویند)

این مخلوط به صورت اندود و ملات در اغلب بناهای دوران ساسانی معمول بود بعد از آن نیز تاقرون دوم و سوم هجری رواج داشته است.

مواد تشکیل دهنده ی این ملات عبارت اند از:

 

1- گچ نیمه پخته و نیم کوبیده 2- گل رس رنگی 3- شکر سنگ(سنگ مها) 4- گاورس 5- شیره ی سوخته انگور یا خرما، یا ملاس چغندر قند یا نیشکر(در بشکه 220 لیتری شیر آهک،18 لیتر شیره سوخته لازم است.)

شکر سنگ یا سنگ مها

 

( درمصالح شناسی سنتی تالیف حسین زمرشیدی آمده است:سنگ مها سنگی است شبیه سنگ چینی و از انواع مرمریت است، در کف و کناره های برخی از رودخانه ها مانند رودخانه کرج یافت می شود. این سنگ آسیاب شده و بصورت نرمه سنگ بنام شکر سنگ مورد استفاده واقع می شود.

بدیهی است در صورت عدم دسترسی به این نوع سنگ از گرد سنگ به اندازه دانه های شکر جهت این کار استفاده می شود. )

شکر سنگ، سنگی است بین سنگ شیشه یا بلور و سنگ گچ یعنی نه به شفافی سنگ بلور است نه به کدری سنگ گچ. این سنگ را نیز به صورت ماسه های بسیار ریزدانه ارزن در می آورند (ماسه دست ساز) بعد استفاده می کردند.

 

شکر سنگ از نقاط مختلف ایران به دست می آید به این سنگ، "سنگ آتش خوار" هم می گویند بهترین آن در میبد یزد است. فعلا در کارخانه ذوب آهن این سنگ کاربرد زیادی دارد. شکر سنگ در لعاب شیشه و کاشی هم مورد استفاده داشته است.

به شکر سنگی که به صورت دانه های ریز در می آمد گاورس شکر سنگ می گفتند(گاورس یعنی دانه مرغی که دانه ای است بین ارزن و ذرت). یعنی دانه های شکر سنگ به اندازه گاورس می شد.

طریقه ساخت

 

ریختن شیرآهک

ریختن شیره سوخته انگور یا خرما یا ملاس نیشکر(بعضاً تفاله شیره انگور یا پشم نرم شتر)

اضافه کردن گل رس شسته معدنی

اضافه کردن گچ

اضافه کردن شکر سنگ یا سنگ مها

در قیر چارو بنا به موارد استفاده اش نسبت ترکیب مواد متفاوت بود. مثلا برای دیوار چینی گچ را در مخلوط کمتر می ریختند ولی برای چسباندن کاشی بر عکس، گچ مخلوط زیاد تر از معمول بود. برای زدن طاق و گنبد هم مخلوط گچ و شکر سنگ بین دو ترکیب گفته شده بود.

 

شکر سنگ15 % 20~25 گچ % 60% گل ارمنی در دیوار چینی

شکر سنگ15~20% 70~75 گچ % 10% گل ارمنی در چسباندن کاشی

این ملات برای کاشیکاری به مراتب بهتر از سیمان امروزی است.

اگر کاشیهای قدیمی را با سیمان تعمیر کنند در صورت شکسته شدن ملات، ترک درست از وسط کاشی رد می شود ولی ملات قیرچارو اگر شکسته شود، ادامه شکست از وسط بندها رد می شود و به کاشیهای دیوار آسیبی نمی رساند.

 

گنبد آجرکاری مسجد جامع ارومیه و همچنین گنبد بی بی شهر بانو با این ملات تعمیر شد. در قزوین هم در بنایی که امروز به نام " موزه قزوین" شهرت دارد تعمیرات با قیرچارو بود که بعلت حالت موینگی ملات، کار مرمت بسیار موفق بود.

ملات های دسته دوم (آبی)

 

ملات گل آهک

شفته آهک

ملات باتارد

ملات ساروج

ملات پیه دارو

ساروج خُمیر

آهک:

 

استفاده از آهک در آیران پیشینه ای دیرینه دارد در کف سازی های تخت جمشید نیز از اندود کاری استفاده کرده اند که در آن آهک به کار رفته است.

سنگهای آهکی بر چند نوعند و معمولا غیر بلوری و ناخالصند .ولی سنگ آهک کاملا خالص بلوری و بی رنگ است.

از آنجایی که عملکرد آهک در ساختمان های آبی ( بناهایی که در مجاورت اب قرار دارند)یا در بناهایی که در نقاط جغرافیایی کاملا مرطوب ساخته میشوند بسیار خوب است در این گونه بناها آهک به عنوان اندود و آژند و حتی آمود بیشترین کاربرد را دارد.با ارگان معماری همراه باشید

آهک به عنوان اندود

 

برای استفاده از آهک در انواع اندود ها ابتدا آهک را به صورتگرد در می آورند.

به این ترتیب که ابتدا روی آهک کمی آب میریزند تا شکفته شود بعد آن را سرند می کنند تا گرد آهک بدست اید.

ماسه

 

 

ملات های آبی آهک

ملات گل آهک

این ملات آبی است و در ساختن این ملات به خمیر آهک به جای ماسه، گل رس خیلی خالص اضافه می کردند. این ملات برای اندود کف، آجرکاری و سنگ کاری(کرسی چینی ، دیوار چینی و اسکلت سازی بناهاو . .) مناسب است و در مناطق مرطوب به کار می رود.این ملات در مکانهایی که دارای رطوبت و نفوذ مستقیم آب مانند حمام های عمومی ، مجاری آب ، فاضلاب و غیره بهره گرفته می شود.

شفته آهک

 

معمولی: گل رس، ماسه، شن که با گرد آهک و آب مخلوط شده باشد

بدیهی است مقدار آهک بایستی در حد متناسب باشد.زیرا آهک اضافی باعث پوک شدن ملات به مرور زمان خصوصاٌ در اقلیم های گرم و خشک می شود.

خودگیری مراحل اولیه این ملات پس از 12 تا 24 ساعت بوده و مرجله دوم تا 28 روز و خودگیری نهایی در مقابل رطوبت بعداز ساله و با فعل و انفعالات شیمیایی میسر می شود.

این ملات آبی بوده از این رو در روزهای اول ترکیب بطور مصنوعی به آن آب پاشیده می شود تا خودگیری خود را دنبال کرده و اصطلاحاٌ سوخته یا پوک نشود.

کم آهک یا بدون آهک یا چرز: نخاله آجر+ پاره آجر+ سنگ ریزه+ گل+ آب

 

شفته پرآهک یا شفته ی تیزان: برای پی ریزی مقاوم و ساخت دیوارهای مستحکم استفاده می شود.

آهک صدفی

 

آهک صدفی آهکی معمولی نیست بلکه ان را از سوختن خرده های صدف به دست می آورند . بنا بر این در مناطقی که نزدیک در یا یا دریاچه باشد امکان دست یابی به آن میسر است .مثل سواحل خلیج فارس.

این نوع آهک به عنوان اندود در برکه های هرمز گان یا بناهای خوزستان روی گنبد ارچین کشیده می شودو مقاومت خوبی در مقابل عوامل جوی دارد .

 

برای بدست آوردن این نوع اندود آهک صدفی را با شیر گاو میش مخلوط می کنند.

خمیر بدست آمده همان اندود مورد نظر است گاهی آن را بجای قیر اندود نیز به کار می بر ند که عملکرد خوبی دارد .

آهک صدفی را با سفیده تخم مرغ مخلوط کرده واز آن به عنوان چسب در بند زنی ظروف چینی استفاده می کنند.

بهترین خاکستر از چوب سپیدار و کبود دار است. خاکستر خن حمام هم استفاده می شد.خاکستر را سرند کرده بعد به کار می بردند .برای آهک نیز نوع مرغوب آن استفاده می شد مثل آهک سبز (نمونه آن آهک نسا است که در راه کرج وجود دارد )

در این نوع اندود از هر ده قسمت 7 بخش آهک و3 بخش خاکستر بود.گل لوخ (لویی=نی )که در آن می ریختند ساروج را یکپارچه و محکم می کرد.

 

این نوع ساروج هم در اندود و هم در آژند مصرف می شد.در استفاده برای اندود در دیواره حوض یا آب انبار روی ساروج آنقدر ماله می کشیدند تا برق بیفتد و عرق کند. بعد روی آب می پاشیدند و رویش را با زیلو وغیره تا روز بعد می پوشانند .دوباره صبح فردا روی آن ماله می کشیدندو.....

مدت سه تا هفت روز اینکار تکرار می شد به این ترتیب اندود طی سالیان دراز باقی می ماند و گزندی نمی دید .

دیمه هایی در ایران دیده شده که متعلق به 2000 سال پیش است . نمونه های آن در مسیر رودخانه ای که از کر مانشاه به طرف عراق جاری است به دست آمده است .در دره ریژو یا ریز آب (آبشار)روبروی پا طاق یا طاق گرا این اندود را می بینیم .در منطقه رایین و ساردو در استان کرمان نیز آثار آن باقی است؛ همین طور در دروازه ایران نزدیک قصر شیرین مشاهده می شود .

 

نوع دیگر ساروج مخلوطی است از اهک ،گچ ، گل رس ، ماسه و لویی .این مخلوط لویینه "نامیده می شود .لویینه را گاه با گل های رنگی مثل گل اخرا میسازند که رنگهای متنوعی می دهد و در کف سازیها بکار میرود . در نقاط جنوبی ایران بجای گچ وخاک کف اتاقها را لویینه می کنند.

ساروج یکی از مصالح قدیمی در ایران و خلیج فارس است .ساروج با توجه به خاصیت نفوذ پذیری بسیار اندک به عنوان رو کش در سازه هایی که در تماس مستقیم با آب بوده اند مانند آب انبارها حوض ها حمام ها و....مورد استفاده قرار گرفته است.ساروج با توجه به نحوه اجرای ان از سطحی بسیار بسیارصاف و براق برخودار است که این ظاهر ساروج باعث استفاده از ان در امر تزیینات ساختمان گردیده است.

نکته :هیچ استفاده سازه ای تا کنون از ساروج نشده است.

یکی از معایب ساروج خاصیت کاهش حجم ان است که با توجه به کاربرد ساروج در امر پوشش این خاصیت باعث ترک خوردگی در سطح و در نتیجه ایجاد اختلال در نقش اصلی آن یعنی نفوذ ناپذیر کردن سطح می شود .برای کاهش این اثر مخرب در گذشته از الیاف طبیعی که شامل الیاف گیاهی مانند لویی که از نوعی نی بدست می آید و همچنین الیاف حیوانی مانند پشم بز و شتر و گاهی موی سر انسان، استفاده می شده است؛ امروزه می توان از الیاف پلیمری فلزی و یا شیشه ای بجای الیاف مصنوعی استفاده کرد.

 

باتارد

 

 

ساروج

پیش از اختراع سیمان، برای اندود و آب بندی کردن انبارها مصرف می شد. این ملات از ترکیب گردآهک شکفته+ خاکستر الک شده+ خاک رس+ ماسه بادی+ لویی+ آب بدست می آید

ساروج دیمه: آهک+ خاکستر+ لویی

 

نحوه ساختن ملات : آهک و خاکستر و ماسه بادی در اندازه های لازم الک شده و کاملا زیر و رو و مخلوط شده وسپس گل نی بدان افزوده می شود و برای بار دوم زیر رو کردن آن ادامه پیدا می کند . پس از این مرحله به مخلوط آب اضافه می شود و بمدت 48 ساعت به حال خود رها می شود پس از این مرحله ملات با چندین چوب دستی بلند بوسیله چندین کارگر کاملاٌ کوبیده و ورز داده شده آماده مصرف و اندودکاری می شود. ساروج:

قابل ذکر است وجود خاک رس بیشتر از اندازه سبب فاسد شدن ملات ساروج می شود.

مهره زدن ساروج:

 

 

ساروج خُمیر

نوع مرغوب این آهک از پختن"مارن یا گلاهک" مرغوب حاصل می شود.

این آهک دارای گیرایی و مقاومت زیاد است.

 

خودگیری و مقاومت ساروج خُمیر بیشتر از ساروج معمولی است.

این ساروج در ساختمان های دریایی و بنادر جنوب ایران به مانند بندر خُمیر، بندر گناوه، بندر بوشهر و قدیمی ترین بندرگاه دوره ساسانیان بندر سیراف کاربرد داشته است.ساروج جهت اندود بناهای بندرگاه و سکوهای بارگیری کشتی ها و در منابع آبرسانی مورد استفاده فراوان بوده است.

آهک این ملات تشکیل شده از گلاهک که مخلوطی است از خاک رس و گرد سنگ آهک، که75 درصد از وزن این دو جسم گرد سنگ آهک است، رنگ آن کبود بوده، ترکیب را حرارت داده تا پخته شود و آهک آبی به دست آید.

ملات پیه دارو

 

پیه دارو یا پیه پنبه ملاتی است که برای مسدود کردن درزهایی که در مجاورت آب قرار دارند به کار می رود مثل درز تنبوشه ها، کناره ناودانها، و در محل اتصال شیر آب در آب انبارها و ...

برای عبور آب در ساختمانها معمولا یا از تنبوشه استفاده می کردند و یا از لوله های سربی.

تنبوشه ها بر دو نوع بود:

 

گربه رو

سگ رو

برای ساختن ملات پیه دارو، پیه را آب کرده، پنبه زده شده را در آن می ریختند.

 

نحوه استفاده از این ملات بدین صورت است که بیشتر پیه بز را به وسیله حرارت باز کرده و در حالت روانی کامل گرد آهک شکفته نرم و الک شده بدان پاشیده می شود و ورزداده می شود، تا در حالت خمیری ملایم در آید. بلافاصله در حالی که گرم است، در محلی که قبلا به صورت شکافی باز شده است قرار می گیرد و پس از آنکه ملات را روی درزها می کشیدند وقتی آب به آن می رسید پیه دارو باد می کرد و اطراف درز را کاملا می گرفت.

آسیب شناسی:

 

علل بروز بیماری در اندودکاری :

عواملی که سبب نقایص در دراز مدت روی سطح اندود می شود عبارتند از:

1- زیرسازی 2- کیفیت ملات 3- کیفیت اجرا 4- شرایط آب وهوایی

انواع عارضه های اندود:

 

1- ترک خوردگی 2- شوره زدن

3- پوسته پوسته شدن 4- طبله کردن

5- آلوئک 6- لکه های گوناگون

7- پودره شدن 8- زنگ زدگی

1-ترک خوردگی: علل عارضه : -حرکات نسبی اجزای مجاور ساختمان-زلزله -افت ملات در لایه های زیرین -اختلاط نادرست مواد ملات -گیرش سریع ملات(در مناطق گرمسیر بهتر است از مواد کندگیرکننده استفاده شود)

 

2-شوره زدن: وجود املاح محلول در آب موجود در سطح زیرکار و لایه آستر باعث شوره زدن می شود.

 

3-پوسته پوسته شدن : علل عارضه: -عدم چسبندگی کافی و انبساط و انقباض نامتساوی بین سطح زیرکار و اندود آستر و یا اندود آستر واندود رویه -رطوبتی که سبب خیس خشک شدن مکرر سطح اندود شود.

 

4-طبله کردن: علل عارضه: -عدم وجود قفل و بست لازم بین سطح زیر کار وملات اندود. -مرطوب نگهداشتن ملاتهای اندود(سیمانی و آهکی)در روزهای اولیه. -در معرض رطوبت بودن ملاتهای گچی

 

5- آلوئک: پدید آمدن بر آمدگی یا حفره های مخروطی شکل در سطح اندود به علل زیر بوجود می آید.

وجود ذرات ناخالص در ملات بطوری که بعد از گرفتن ملات منبسط شده و ملات را به سمت سطح خارجی می راند و باعث بوجود آمدن آلوئک می شود.

 

6- انواع لکه: لکه عبارتست از پدید آمدن بافت های مختلف در سطح اندود

علل عارضه: - اختلاف زیاد در خاصیت مکندگی و جذب آب قسمت های مختلف سطح زیر کار -وجود نا خالصی ها در ملات

 

7- پودره شدن : نرم شدن و پودره شدن سطح اندود را گویند .

علل عارضه: -جذب آب بیش از حد لایه آستر . -قرار گرفتن لایه نهایی اندود در مجاورت ملات زیاد و یا جریان هوا در هنگام سفت شدن . -رطوبت هوا

پیشگیری: عایق بندی رطوبتی برای سطوحی که در مجاورت رطوبت مداوم قرار دارند. -عدم استفاده از وسایل گرم کننده با فن برای خشک کردن سطوح اندود شده .

منابع و ماخذ

 

مصالح ساختمانی، آژند، اندود، آمود در بناهای کهن ایران. مهندس زهره بزرگمهری

معماری ایران، مصالح شناسی سنتی. حسین زمرشیدی

مصالح شناسی، سیاوش کباری

مصالح شناسی، احمد حامی دانشگاه تهران