به گزارش ارگان معماری: مقبره پیربکران اصفهان واقع در روستای پیربکران می باشد. کتیبه سردر صحن بقعه مورخ به 703 است. محمد بن بکران از رجال مشهور و مدرسان و زُهّاد و عرفای نیمه دوم قرن هفتم هجری قمری بوده و در سال 703 وفات یافته است.

بر اساس کتیبه های موجود، استاد گچ بر بقعه محمدشاه نقاش و حجار سنگ مزار سراج بوده. بر جانب شرقی سنگ مزار، نام خطاط کتیبه آن، علی محمود بن محمد تبریزی بفیروزان، حک شده است. هرتسفلد، که در سال 1302 شمسی از این بنا دیدن کرده، با اشاره به قطعه سنگی که در آن نگهداری می شود، نوشته است که فرورفتگی ای به شکل اثر پای اسب در این سنگ دیده می شود و آن را رد پای اسب الیاس پیامبر می داند که از این محل به بهشت رفته است.

این مقبره ترکیبی غیر معمول دارد؛ ایوانی شاه نشین دار، که در مقابل گنبدخانه ای کوچک قرار دارد و انتهای ایوان با دیواری مسدود شده است. قدیمی ترین بخش بنا اتاقک گنبددار است که تاریخ ساخت آن مشخص نشده. ظاهرا پیربکران در این اتاق یا در مجاورت آن تدریس می کرده است.

دونالد ویلبر، بر آن است که پس از وفات پیربکران، او را در شاه نشین ایوان به خاک سپردند و این قسمت را با دیواری مشبک جدا و به اتاقی برای مقبره تبدیل کردند. سپس سوی دیگر ایوان را با دیواری مسدود کردند و یک محراب زیبای گچ بری در این دیوار قرار دادند. بدین ترتیب، این ایوان به حیاط کوچک مسقفی برای بقعه تبدیل شد. در اطراف این فضا، ایوانچه ها و غلام گردشهایی قرار دارد و دیوارها و سقف آن با کتیبه های خط کوفی و بنّایی و نقوش گچ بری تزیین شده است. راه ورود به این حیاط مسقف راهرویی نسبتا طولانی در جنوب آن است که هم زمان با تبدیل ایوان به بقعه ساخته شده و از گوشه ایوان به آن راه می یابد.

بنا دارای تزیینات پرکار با گچبری های فراوان و کاشی های ظریف است، به طوری که هیچ فضای قابل توجهی بدون ریزه کاری های گچبری رها نشده؛ به همین دلیل این بقعه حاوی یک نمونه از شاهکارهای هنر گچبری است که در دوره ایلخانی به اوج خود رسید. (سطوح دیوارهای مهم تر داخلی با پوشش سفالی یا گچبری عالی پوشیده شده و آن هایی که اهمیت کمتری داشته سفیدکاری و طرح آجر چینی و شبه بند آجری روی آن ها نقش شده است. گچبری ها، بخصوص در محراب، ماهرانه و متنوع است.)

این بنای تک ایوانی، از نظر سبک معماری شبیه به معماری دوره ساسانی و یادآور طاق کسری است، ولی طاق ایوان به جای این که مانند طاقهای دوره ساسانی هلالی باشد، نوک دار است. از طرفی نیز اندازه بلند و استعمال نغول های فرو رفته در چند طبقه بر روی جرزهای دو طرف ساختمان، به ایوان آباقاخان در تخت سلیمان و ایوان منارجنبان اصفهان شباهت دارد. این بنای تاریخی در تاریخ 15 دی ماه سال 1310 به شمار ثبت 101 در فهرست آثار ملی قرار گرفته است.