برم های مارون در منطقه  شهرستان بهبهان

 "برم لیلکی"

رودخانه مارون درمسیرخود از تنگ تکاب تا حسین آباد دارای برم های متعددی بوده که از زمان های گذشته تاکنون محل شنای اهالی بهبهان وحومه بوده است.

برم ،آب نسبتا عمیق و آرامی است که برای شنا مساعد باشد.

درطول زمان تغییراتی دراین برم ها به وجود آمده است این برم ها عبارتند از:

برم "قصاب"، برم قنات ،

"سه برم"(نزدیک دژ مهتووی)،

چل گزی، برم "لیلکی"،

سه گرگه ، بی بی یو،

کِرِیا، و......

وجه تسمیه بعضی از آن ها مشخص است و بعضی هم مشخص نیست.

برم "بی بی یو" که نبش قالند سفلی قرارداردبه خاطر امام زاده ای که در آن حوالی قرار دارد به این نام نامیده شده است.

"کِرِیا"نزدیک سد ّشهداست.

وبه علت "اشکفت ها" و قنات هایی که در آن حوالی قرار داشته به این نام نامیده شده است.

از برم قنات شعباتی به طرف منصوریه کشیده بودند.

معروف ترین و پر آوازه ترین برم مارون در منطقه بهبهان برم "لیلکی" است.

این برم دردره ی مجاور روستای امام رضا بعد ازکارخانه سیمان قرار دارد.

به همین دلیل به آن، آب رودخانه امام رضا هم می گویند.

وجه تسمیه آن مشخص نیست شاید لیلک تلفظ دیگری از لیلق(لکلک) باشد و احتمال دارد آشیانه لکلک هایی درآن حوالی بوده باشد.

ازسال ها قبل این برم مورد توجه اهالی بهبهان بوده است. سال ها قبل گرداب خطرناکی درآن بود که جان بسیاری از شناگران را می گرفت.

این برم هرسال تلفات داشت.

به خاطر تلفات جانی زیادی که این رودخانه گرفته بود آن را رودخانه نفرین شده و شوم می دانستند.

افسانه هایی درباره ی آن ساخته بودند از جمله این که به نقل از اهالی روستای امام رضا می گفتند:

بعضی از شب ها صداها وفریاد هایی از طرف رودخانه می شنویم (گویا صدای زوزه ی یک روباه و یا حیوانی را می شنیدند و آن رابه رودخانه نسبت می دادند.)

همچنین می گفتند برای این که عطش خون خواری این رودخانه تسکین پیدا کند و سیراب شود هرچند وقت یک بار گوسفندی را درکنار آن قربانی می کردند.

این باور در بعضی از مردم عمیق بود به طوری که می گفتند حتی یک طشت از آب این رودخانه هم می تواند خطرناک باشد.

درآن طرف برم دیواره ای است که بیش از بیست متر ارتفاع دارد.

عده ای از جوانان از آن ارتفاع به داخل آب می پریدند و این پرش ها هنوز هم ادامه دارد.

حقیر خود چند بار شاهد پرش بعضی از جوانان جسور به داخل برم بوده ام.

به خاطر عمیق بودن آب، پرش از آن ارتفاع مشکلی برای آنان ایجاد نمی کند هر چند آن طور که نقل می کنند یکی از این پرش ها هم منجر به مرگ شده است.

داستان دیگری که درباره این برم ساخته اند آن است که می گویند در زیر آب آن، خانه ها واتاق هایی وجود دارد.این سخن را به نقل از غواصانی می گفتند که هرچند وقت یک بار به دنبال اجساد غرق شدگان می گشتند.

یکی از تلفات بزرگ این برم مربوط به اوایل دهه ی شصت بودکه قایقی در آن واژگون گردید و عده ای از دانش آموزان در آن غرق شدند.

آب رودخانه های بهبهان بعد از دزفول وشوشتر، بالاترین تلفات جانی را درخوزستان داشته است.

دوشعبه از رودخانه ی کارون به نام های "گرگر" و "شطیط" در شهرهای دزفول و شوشتر هر سال تلفات جانی زیادی داردو بیشترین میزان تلفات رودخانه ای رادر کشور به نام خود ثبت کرده اند.

بخشی از علل تلفات رودخانه های بهبهان خصوصا برم لیلکی مربوط به قسمتی از آن است که به آن "سِرچُر" می گویند.

سِرچُر بخش کم عمقی از رودخانه است که آب از آن جا به طرف قسمت عمیق سرازیر می شود.

برم لیلکی هم سرچر داشت.

افرادی که شنا بلد نبودند درآن قسمت شنا می کردند

و شدت آب آنان را به قسمت عمیق می کشاندو باعث مرگ آنان می شد.

برم لیلکی درحال حاضر گرداب ندارد و شبیه یک استخر بزرگ است.

حقیر تابستان امسال

چند بار در تمام قسمت های آن شنا کرده ام اما نمی توان گفت بی خطر است.

یکی از خطراتی که جان شناگران،حتی شناگران ماهر را تهدید می کند گرفتگی عضله پا به خصوص در آب سرد است که قدرت شنا را از شناگر سلب می کند.

یکی از دوستانم تعریف می کرد که درهمین برم دچار گرفتگی عضله پا شده است می گفت هیچ کاری نمی توانستم بکنم مثل این که نیرویی مرابه عمق آب می کشاند.

شانس آوردم که چند نفر ازدوستانم نزدیک من بودند ومرا به طرف ساحل کشاندند.

برم لیلکی تا تابستان ۱۳۹۴ هم قربانی داشته است و جان یک نفر را گرفته است.

بسیاری از غرق شدگان افرادی بوده اند که مهارت چندانی درشنا کردن نداشته اند.

درکناره های آن درزیر آب هم غارهایی است که درگذشته جریان آب، شناگر را به خصوص به هنگام شیرجه رفتن به آن جا می کشانده است.

یکی از دوستانم که دبیر بازنشسته است خاطره ای از دوران جوانیش تعریف می کرد که عینا نقل می کنم:

"به اتفاق چندنفر از دوستانم به برم لیلکی رفته بودیم.بعد از کمی شنا کردن تصمیم گرفتم درارتفاع قابل توجهی به داخل آب شیرجه بروم. از دیواره ای بالارفتم وبه داخل آب شیرجه رفتم. وقتی بالا آمدم سرم به سقف خورد آب مرابه زیر کمر کشانده بود.

به شدت ترسیده بودم اما خونسردیم راحفظ کردم و در زیر آب چشمانم را باز کردم و به طرف روشنایی شنا کردم اما آب مانع می شد شناکردن درجهت خلاف آب بود باتمام قدرت شنا کردم آن زمان هم نفسش را داشتم وهم نیروی کافی

سرانجام موفق شدم به سطح آب بیایم دیگر نیرویی برایم نمانده بود به هر نحوی بود خودم را به سنگ وسط آب رساندم."

درآن زمان صخره ای به صورت جزیره ای کوچک در وسط برم لیلکی قرارداشت که استراحت گاه شناگران بود واز آن جا هم به داخل آب شیرجه می رفتند.

بعد از زدن سدّشهدا وبالا آمدن آب ،این صخره به زیر آب رفت.

قسمت های ساحلی این برم کم عمق است وبتدریج عمیق می گردد واز آن جا به بعد هیچ گداری مشاهده نمی شود حتی آن طرف برم، درکنار دیواره ها هم جای کم عمق مشاهده نمی شود و شناگری که عرض برم را طی کرده وبه دیواره رسیده است به زحمت می تواند جایی پیدا کند که خود را نگه دارد واستراحت کند و این کار برای افرادکم نفس یا کسانی که مهارت کمی درشنا کردن دارند می تواند مشکل ساز باشد.

در سمت چپ برم غاری وجود دارد که درگذشته جایگاه شناگران بوداما اکنون قسمت های ابتدایی غار را به عمق حدود یک متر آب فرا گرفته است.

درگذشته سطح آب پایین تر بود واین غار، جایگاه شناگران بود به خصوص برای کسانی که از صبح به این برم می آمدند و می خواستند تمام روز را در آن جا به سر برند برای فرار از تابش آفتاب ظهر، وسایل خود را از آب می گذراندند وبه درون غار می بردند وهمان جا می نشستند.

آب رودخانه مارون در مقایسه با رودخانه خیرآباد هم بیشتر وهم سردتر است. علت سردی رودخانه مارون آن است که آب از قسمت پایین آب های پشت سد می آید و آن قسمت درمعرض تابش آفتاب نیست.

بعضی از شناگران به دلیل سردی آب رودخانه مارون ترجیح می دهند دررودخانه خیرآباد شنا کنند با این که آب رودخانه مارون تمیزتر وشفاف تر از آب رودخانه خیرآبادمی باشد.

یکی دیگر از خطراتی که جان شناگران در رودخانه را تهدید می کند شیرجه رفتن در جاهای ناشناخته است.

هرسال وضعیت آب تغییر می کند جایی که امسال عمیق بوده وشناگر به راحتی در آن شنا می کرده است ممکن است سال بعد ازرسوبات پر شده و‌جریان آب سنگ های درشتی را درآن مسیر قرار داده باشدو همین موضوع جان بسیاری از شناگران را گرفته است چون سرشان به سنگ برخورد کرده و باعث خون ریزی مغزی آنان شده است.

البته این خطردر برم لیلکی وجود ندارد زیرا آب این برم همیشه عمیق بوده است و هیچ رسوباتی نتوانسته است جاهای عمیق آن را پر کند.

خطرات دیگری جان شناگر دراین برم را تهدید می کند که ذکر آن رفت.

با تشکر از اقای حبیب الله نوربخش و گروه تاریخ و ادبیات بهبهان
نویسنده مطلب : مهدی نصیرپور