گام های اصلی در تاریخچه ی گوتیک، که در فرانسه شروع شد، در سایر کشورها دو چندان برداشته شد. بنابراین در اواخر قرن دوازدهم و اوایل قرن سیزدهم دیگر شور رمانسک کم مانده بود که متوقف شود. سپس شیوه محلی، زیر نفوذ شیوه فرانسوی یا جور دیگر، شکل گرفت. این یشوه های واگرا آنقدر پرشمار است که در اینجا نمی توان به بحث درباره همه آنها پرداخت و به همین خاطر فقط به مواردی بسنده خواهد شد.

شیوه گوتیک در ایتالیا صورتی کاملاً متمایز از معماری بقیه اروپا به خود گرفت. از همان اواخر قرن دوازدهم، دیرهای سیسترسی در شمال و مرکز ایتالیا بر پا شدند. این در حالی بود که نقشه ی اصلی آنها، مستقیماًاز دیرها ساخته شده به دست رهبانان در فرانسه پیروی می کرد.

کارشناسان تاریخ معماری مدرن در تقابل با دیدگاه های ساده ای که در گذشته وجود داشت، تعابیر پیچیده و سردرگم کننده ای از معماری گوتیک به وجود آورده اند. به طور کلی سه رویکرد غالب حاکم است: رویکرد سازه ای، ظرافت بصری و سمبلیک.